1- Lúc bấy giờ Ðức Thế Tôn bảo Ngài Ma Ha Ca Diếp các vị đại đệ tử: "Hay thay! Hay thay! Ca Diếp. Khéo nói được công đức chân thực của Ðức Như Lai. Ðúng như lời các ông vừa nói; Ðức Như Lai lại còn có vô lượng vô biên a tăng kỳ công đức, các ông dầu trải qua vô lượng ức kiếp nói cũng không hết được".
            Ca Diếp nên biết! Ðức Như Lai là vua của các pháp nếu có nói ra lời chi đều không hư dối vậy, Phật ở nơi tất cả pháp dùng sức trí tuệ phương tiện mà diễn nói đó, pháp của Phật nói thảy đều đến bậc nhất thiết trí. Ðức Như Lai xem biết chỗ quy thú của tất cả pháp; cũng rõ biết chỗ tâm sở hành của tất cả chúng sinh thông thấu không ngại. Phật lại ở nơi các pháp rốt ráo rõ biết hết, chỉ bày tất cả trí tuệ cho các chúng sinh.
            2- Ca Diếp! Thí như trong cõi Tam Thiên Ðại Thiên nơi núi, sông, khe, hang, ruộng, đất sinh ra cây cối, lùm rừng và các cỏ thuốc bao nhiêu giống loại tên gọi màu sắc đều khác. Mây dầy bủa giăng trùm khắp cõi Tam Thiên Ðại Thiên đồng mưa xối suống, khắp nơi nhuần thấm, cây cối lùm rừng và các cỏ thuốc: hoặc thứ gốc nhỏ, thân nhỏ, nhánh nhỏ, lá nhỏ, hoặc thứ gốc bậc vừa, thân vừa, nhánh vừa, lá vừa; hoặc có thứ gốc lớn, thân lớn, nhánh lớn, lá lớn.
            Các giống cây lớn nhỏ, tùy hạng thượng, trung, hạ mà hấp thụ khác nhau. Một cụm mây tuôn mưa xuống xứng theo mỗi giống loại mà cây cỏ được sinh trưởng, đơm hoa kết trái. Dầu rằng một cõi đất sinh, một trận mưa thấm nhuần mà các cỏ cây đều có sai khác.
            3- Ca Diếp nên biết! Ðức Như Lai cũng lại như thế, hiện ra nơi đời như là vừng mây lớn nổi lên, dùng giọng tiếng lớn vang khắp thế giới cả Trời, Người, A tu la, như mây lớn kia trùm khắp cõi nước Tam Thiên Ðại Thiên. Phật ở trong đại chúng mà xướng lời này:
            "Ta là Ðấng Như Lai, Ứng Cúng, Chính Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Ðiều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn. Người chưa được độ thì làm cho được độ, người chưa tỏ ngộ thời làm cho tỏ ngộ, người chưa an thời làm cho được an, người chưa chứng Niết Bàn thời làm cho chứng Niết Bàn, đời nay và đời sau Phật đều biết đúng như thực. Ta là bậc nhất thiết trí bậc nhất thiết kiến, là bậc tri đạo, bậc khai đạo, bậc thuyết đạo. Các ngươi hàng Trời, Người, A tu la đều nên đến đây vì để nghe pháp vậy."
            Bấy giờ có vô số nghìn muôn ức loài chúng sinh đi đến chỗ Ðức Phật mà nghe pháp. Lúc đó, Ðức Như Lai xem xét căn lợi độn, tinh tấn hay giãi đãi của chúng sinh đó, thuận vừa sức nó kham được mà vì chúng nói pháp, chủng loại nhiều vô lượng, Phật đều khiến vui mừng được nhiều lợi lành. Các chúng sinh này nghe pháp rồi, hiện đời an ổn, đời sau sinh về chỗ lành, do đạo được thụ hưởng vui và cũng được nghe pháp, đã nghe pháp rồi lìa khỏi các chướng ngại ở trong các pháp theo sức mình kham đưọc lần lần đều được vào đạo.
            Như mây lớn kia mưa rưới khắp tất cả cỏ cây lùm rừng và các cỏ thuốc, theo giống của mỗi thứ đều được đượm nhuần đầy đủ, đều được sinh trưởng.
            Ðức Như Lai nói pháp một tướng một vị, nghĩa là: Tướng giải thoát, tướng xa lìa, tướng diệt, rốt ráo đến bậc *Nhất Thiết Chủng Trí*. Có chúng sinh nào nghe pháp của Như Lai hoặc thụ trì đọc tụng, đúng như lời mà tu hành, được công đức tự mình không hay biết. Vì sao? Vì chỉ có Như Lai là biết chủng tướng thể tính của chúng sinh đó: Nhớ việc gì? Nghĩ việc gì? Tu việc gì? Nhớ thế nào? Nghĩ thế nào? Tu thế nào?
            Dùng pháp gì để nhớ? Dùng pháp gì để nghĩ? Dùng pháp gì để tu? Dùng pháp gì được pháp gì?
            Chúng sinh ở nơi các bậc, chỉ có Ðức Như Lai thấy đó đúng như thực, rõ ràng không bị ngại. Như cây cối lùm rừng các cỏ thuốc kia không tự biết tính thượng, trung, hạ của nó.
            Ðức Như Lai biết pháp một tướng một vị ấy, nghĩa là: Tướng giải thoát, tướng xa lìa, tướng diệt, tướng rốt ráo Niết Bàn thường tịch diệt, trọn về nơi không, Phật biết như thế rồi xem xét tâm ưa muốn của chúng sinh mà dắt dìu nó, cho nên chẳng liền vì chúng vội nói "Nhất Thiết Chủng Trí".
            Ca Diếp! Các ông rất là hy hữu, có thể rõ biết Ðức Như Lai tùy cơ nghi nói pháp, hay tin hay nhận. Vì sao? Vì các Ðức Phật Thế Tôn tùy cơ nghi nói pháp khó hiểu khó biết.
            Khi đó Ðức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:
            4- Pháp vương phá các cõi
            Hiện ra trong thế gian
            Theo tính của chúng sinh
            Dùng các cách nói pháp
            Ðức Như Lai tôn trọng
            Trí tuệ rất sâu xa
            Lâu giữ pháp yếu này
            Chẳng vội liền nói ra
            Người trí nếu được nghe
            Thời có thể tin hiểu,
            Kẻ không trí nghi hối
            Thời bèn là mất hẳn.
            Ca Diếp! Vì cớ đó
            Theo sức chúng nói pháp
            Dùng các món nhân duyên
            Cho chúng được chính kiến
            Ca Diếp ông nên biết
            Thí như vừng mây lớn
            Nổi lên trong thế gian
            Che trùm khắp tất cả
            Mây trí tuệ chứa nhuần
            Chớp nhoáng sáng chói lòa
            Tiếng sấm xa vang động
            Khiến mọi loài vui đẹp
            Nhật quang bị che khuất
            Trên mặt đất mát mẻ
            Mây mù sa bủa gần
            Dường có thể nắm tới.
            Trận mưa đó khắp cùng
            Bốn phương đều xối xuống
            Dòng nước tuôn vô lượng
            Cõi đất đều rút đầy
            Nơi núi sông hang hiểm
            Chỗ rậm rợp sinh ra
            Những cây cối cỏ thuốc
            Các thứ cây lớn nhỏ
            Trăm giống lúa mộng mạ
            Các thứ mía cùng nho
            Nhờ nước mưa đượm nhuần
            Thảy đều tươi tốt cả
            Ðất khô khắp được rưới
            Thuốc cây đều sum sê
            Vừng mây kia mưa xuống
            Nước mưa thuần một vị
            Mà cỏ cây lùm rừng
            Theo mỗi thứ đượm nhuần
            Tất cả các giống cây
            Hạng thượng, trung cùng hạ
            Xứng theo tính lớn nhỏ
            Ðều được sinh trưởng cả.
            Gốc thân nhánh và lá
            Trổ hoa trái sắc vàng
            Một trận mưa rưới đến
            Cỏ cây đều thấm mướt
            Theo thể tướng của nó
            Tính loại chia lớn nhỏ
            Nước đượm nhuần vẫn một
            Mà đều được sum sê.
            5- Ðức Phật cũng như thế
            Hiện ra nơi trong đời
            Ví như vầng mây lớn
            Che trùm khắp tất cả.
            Ðã hiện ra trong đời
            Bèn vì các chúng sinh
            Phân biệt diễn nói bày
            Nghĩa thực của các pháp
            Ðấng Ðại Thánh Thế Tôn
            Ở trong hàng trời người
            Nơi tất cả chúng hội
            Mà tuyên nói lời này:
            Ta là bậc Như Lai
            Là Ðấng Lưỡng Túc Tôn
            Hiện ra nơi trong đời
            Dường như vừng mây lớn
            Thấm nhuần khắp tất cả
            Những chúng sinh khô khao
            Ðều làm cho lìa khổ
            Ðược an ổn vui sướng
            Hưởng sự vui thế gian
            Cùng sự vui Niết Bàn.
            Các chúng trời người này
            Một lòng khéo lóng nghe
            Ðều nên đến cả đây
            Ra mắt Ðấng Vô Thượng
            Ta là Ðấng Thế Tôn
            Không có ai bằng được
            Muốn an ổn chúng sinh
            Nên hiện ra trong đời
            Vì các đại chúng nói
            Pháp cam lồ trong sạch
            Pháp đó thuần một vị
            Giải thoát Niết Bàn thôi.
            Dùng một giọng tiếng mầu
            Diễn xướng nghĩa nhiệm này
            Ðều thường vì đại thừa
            Mà kết làm nhân duyên.
            Ta xem tất cả chúng
            Khắp đều bình đẳng cả
            Không có lòng bỉ thử
            Cùng với tâm yêu ghét
            Ta không chút tham đắm
            Cũng không có hạn ngại
            Hằng vì tất cả chúng
            Mà bình đẳng nói pháp
            Như khi vì một người
            Lúc chúng đông cũng vậy.
            Thường diễn nói pháp luôn
            Từng không việc gì khác
            Ngồi, đứng, hoặc đến, đi
            Trọn không hề nhàm mỏi
            Ðầy đủ cho thế gian
            Như mưa khắp thấm nhuần
            Sang, hèn cùng thượng, hạ
            Giữ giới hay phá giới
            Uy nghi được đầy đủ
            Và chẳng được đầy đủ
            Người chính kiến tà kiến
            Kẻ độn căn lợi căn
            Khắp rưới cho mưa pháp
            Mà không chút nhàm mỏi.
            Tất cả hàng chúng sanh
            Ðược nghe pháp của ta
            Tùy sức mình lãnh lấy
            Trụ ở nơi các bậc
            Hoặc là ở trời, người
            Làm Chuyển LuânThánh Vương
            Trời thích, phạm các vua
            Ðó là cỏ thuốc nhỏ
            Hoặc rõ pháp vô lậu
            Hay chứng được Niết Bàn
            Khởi sáu pháp thần thông
            Và được ba món minh
            Ở riêng trong núi rừng
            Thường hành môn thuyền định
            Chứng được bậc Duyên Giác
            Là cỏ thuốc bậc trung
            Hoặc cầu bậc Thế Tôn
            Ta sẽ được thành Phật
            Tu hành tinh tấn, định
            Là cỏ thuốc bậc thượng
            Lại có hàng Phật tử
            Chuyên tâm nơi Phật đạo
            Thường thực hành từ bi
            Tự biết mình là Phật
            Quyết định không còn nghi
            Gọi đó là cây nhỏ.
            Hoặc an trụ thần thông
            Chuyển Bất Thối Pháp Luân
            Ðộ vô lượng muôn ức
            Trăm nghìn loài chúng sinh
            Bồ Tát hạng như thế
            Gọi đó là cây lớn.
            Phật chỉ bình đẳng nói
            Như nước mưa một vị
            Theo căn tính chúng sinh
            Mà hưởng thụ không đồng
            Như những cỏ cây kia
            Ðược đượm nhuần đều khác
            6- Phật dùng món dụ này
            Ðể phương tiện chỉ bày
            Các thứ lời lẽ hay
            Ðầu diễn nói một pháp
            Ở nơi trí tuệ Phật
            Như một giọng trong biển.
            Ta rưới trận mưa pháp
            Ðầy đủ khắp thế gian
            Pháp mầu thuần một vị
            Tùy sức riêng tu hành,
            Như thể lùm rừng kia
            Và cỏ thuốc những cây
            Tùy giống lớn hay nhỏ
            Lần lần thêm sum sê
            Pháp của các Ðức Phật
            Thường dùng thuần một vị
            Khiến cho các thế gian
            Ðều khắp được đầy đủ
            Lần lựa siêng tu hành
            Rồi đều được đạo quả.
            Hàng Thanh Văn, Duyên Giác
            Ở nơi chốn núi rừng
            Trụ thân hình rốt sau
            Nghe Phật pháp được quả
            Ðó gọi là cỏ thuốc
            Ðều được thêm lớn tốt.
            Nếu các vị Bồ Tát
            Trí tuệ rất vững bền
            Rõ suốt cả ba cõi
            Cầu được thừa tối thượng
            Ðó gọi là cây nhỏ
            Mà được thêm lớn tốt.
            Lại có vị trụ thuyền
            Ðược sức thần thông lớn
            Nghe nói các pháp không
            Lòng rất sinh vui mừng
            Phóng vô số hào quang
            Ðộ các loài chúng sinh
            Ðó gọi là cây lớn
            Mà được thêm lớn tốt
            Như thế, Ca Diếp này!
            Ðức Phật nói pháp ra
            Thí như vầng mây lớn
            Dùng nước mưa một vị
            Ðượm nhuần nơi hoa người
            Ðều được kết trái cả.
            Ca Diếp ông phải biết
            Ta dùng các nhân duyên
            Các món thí dụ thảy
            Ðể chỉ bày đạo Phật
            Ðó là ta phương tiện
            Các Ðức Phật cũng thế
            Nay ta vì các ông
            Nói việc rất chân thực
            Các chúng thuộc Thanh Văn
            Ðều chẳng phải diệt độ
            Chỗ các ông tu hành
            Là đạo của Bồ Tát
            Lần lần tu học xong
            Thảy đều sẽ thành Phật.