Kinh Ma Ha Bát Nhã Ba La Mật
QUYỂN THỨ HAI MƯƠI BẢY
Hán dịch: Pháp Sư Cưu Ma La Thập
Việt dịch: Hòa Thượng Thích Trí Tịnh

PHẨM TỨ NHIẾP THỨ BẢY MƯƠI TÁM
(tiếp theo)
 
          Ðức Phật bảo ngài Tu Bồ Ðề:
          Thế nào là tứ vô sở úy?
          Ðức Phật nói lời thành thiệt rằng: Ta là người Nhứt thiết chánh trí. Nếu có sa  môn hay Bà la môn, hoặc chư Thiên, Ma vương, Phạm vương, hoặc người nào bảo thiệt rằng pháp ấy c hẳng biết. Cũng chẳng thấy nhẫn đến chút tướng sợ sệt. Vì thế nên ta được an ổn, được không chỗ sợ, an trụ chỗ của bực thánh chúa, ở giữa đại chúng như sư tử rống, hay chuyển pháp luân thanh tịnh mà tất cả chúng khác, hoặc sa môn hay Bà la môn, chư Thiên, Ma, Phạm thiệt chẳng chuyển được. Ðây là sự vô úy thứ nhứt vậy. Ðức Phật nói lời thành thiệt rằng: nơi ta tất cả tập lậu đã hết sạch. Nếu có sa môn hay Bà la môn, hoặc chư Thiên hay Ma vương, Phạm vương, hoặc những chúng khác như thiệt nói tập lậu ấy chẳng hết. Cũng chẳng thấy, nhẫn đến có chúng tướng sợ sệt. Vì thế nên ta được an ổn được không sợ sệt, an trụ chỗ của bực thánh chúa, ở giữa đại chúng như sư tử rống hay chuyển pháp luân thanh tịnh, mà các sa môn hay Bà la môn hoặc chư Thiên, Ma vương, Phạm vương, hoặc những chúng khác thiệt chẳng chuyển được. Ðây là sự vô úy thứ hai vậy.
          Ðức Phật nói lời thành thiệt rằng: ta nói đây là pháp chướng đạo. Nếu có sa môn hay Bà la môn, hoặc chư Thiên hay Ma vương, Phạm vương, hoặc những chúng sanh khác như thiệt nói thọ pháp ấy chẳng chướng đạo. Cũng chẳng thấy nhẫn đến có chút tướng sợ sệt. Vì thế nên ta được an ổn, được không sợ sệt, an trụ chỗ của bực thánh chúa, ở giữa đại chúng như sư tử rống hay chuyển pháp luân thanh tịnh, mà các sa môn, Bà la môn hoặc chư Thiên, Ma vương, hoặc những chúng khác thiệt chẳng chuyển được. Ðây là sự vô úy thứ ba vậy.
          Ðức Phật nói lời thành thiệt rằng: thánh đạo của ta    nói có thể ra khỏi thế gian, thiệt hành theo đây có thể hết khổ. Nếu có sa môn hay Bà la môn, hoặc chư Thiên, Ma vương, Phạm vương, hoặc những chúng khác như thiệt nói thiệt hành đạo ấy chẳng hay ra khỏi thế gian, chẳng hay hết khổ. Cũng chẳng thấy nhẫn đến có chút tướng sợ sệt. Vì thế nên ta được an ổn, được không sợ sệt, an trụ chỗ của bực thánh chúa, ở giữa đại chúng như sư tử rống hay chuyển pháp luân thanh tịnh mà các sa môn, Ba la môn, hoặc chư Thiên, Ma vương, Phạm vương, hoặc những chúng khác thiệt chẳng chuyển được. Ðây là sự vô úy thứ tư vậy.
          Này Tu Bồ Ðề! Thế nào là bốn trí vô ngại?
          Một là nghĩa vô ngại trí. Hai là pháp vô ngại trí. Ba là từ vô ngại trí. Bốn là nhạo thuyết vô ngại trí.
          Trí huệ duyên nơi nghĩa là nghĩa vô ngại trí.
          Trí huệ duyên nơi pháp là pháp vô ngại trí.
          Trí huệ duyên nơi ngôn từ là từ vô ngại trí.
          Trí huệ duyên nơi nhạo thuyết là nhạo thuyết vô ngại trí.
          Này Tu Bồ Ðề! Thế nào là mười tám pháp bất cộng?
          Nơi chư Phật: một là thân không lỗi, hai là miệng không lỗi, ba là niệm không lỗi, bốn là không có tưởng dị biệt, năm là không có tâm chẳng định, sáu là không có sự chẳng biết rồi mà bỏ, bảy là nguyện dục không giảm, tám là tinh tiến không giảm, chín là niệm không giảm, mười là huệ không giảm, mười một là giải thoát không giảm, mười hai là giải thoát tri kiến không giảm, mười ba là tấtcả thân nghiệp hành động theo trí huệ, mười bốn là tất cả khẩu nghiệp hành động theo trí huệ, mười lăm là tất cả ý nghiệp hành động theo trí huệ, mười sáu là trí  huệ biết đời quá khứ vô ngại, mười  bảy là trí huệ biết đời vị lai vô ngại, mười tám là trí huệ biết đời hiện tại vô ngại.
          Này Tu Bồ Ðề! Thế nào là ba mươi hai tướng?
          Một, lòng bàn chưn bằng phẳng. Hai, lòng bàn chưn lằn chỉ xoắn hình bánh xe ngàn cộng. Ba, ngón tay và ngón chưn dài hơn người khác. Bốn, tay và chưn dịu mềm hơn chỗ khác trên thân. Năm, gót chưn rộng no đầy đẹp tốt. Sáu, các ngón tay ngón chưn có màn lưới mỏng trong suốt liền nhau đẹp hơn người khác. Bảy, lưng bàn chưn cao bằng đẹp tương xứng với gót chưn. Tám, bắp chưn thon đẹp như bắp chưn của lộc vương. Chín, đứng thẳng hai tay rờ lên gối. Mười, tướng âm ẩn kín như mã vương, tượng vương. Mười một, thân ngang rộng như cội cây Ny câu lô.  Mười hai, mỗi lỗ lông mọc một sợi lông màu xanh dịu mềm xoắn về phía hữu. Mười ba, lông hướng lên trên màu xanh dịu mềm mà xoắn về phía hữu. Mười bốn, thân màu hoàng kim, màu đẹp hơn vàng Diêm Phù Ðàn. Mười lăm, ánh sáng từ thân chiếu ra một trượng. Mười sáu, da mỏng mịn trơn chẳng dính bụi, ruồi muỗi chẳng đậu được. Mười bảy, bảy chỗ trên thân no đầy: hai lòng bàn chưn, hai lòng bàn tay, trên đầu hai vai và giữa cổ. Mười tám, dưới hai nách no đầy. Mười chín, phần thân trên như sư tử. Hai mươi, thân hình ngay thẳng. Hai mươi mốt, vai tròn đẹp. Hai mươi hai, có bốn mươi cái răng. Hai mươi  ba, răng trắng bằng kín và chưn rất sây. Hai mươi bốn, bốn cái răngnah rất trắng hơn cả và lớn. Hai mươi lăm, hai má vuông bầu như má sư tử. Hai mươi sáu, trong yết hầu có hai chỗ rịn nước tân dịch vị ngọt ngon trên hết các vị ngọt ngon nhứt. Hai mươi bảy, lưỡi lớn mỏng mềm có thể che trùm đến tóc và tai. Hai mươi tám, âm thanh trong trẻo vang xa như tiếng chim Ca lăng tần già. Hai mươi chín, màu mắt sáng như vàng ròng. Ba mươi, lông nheo như của ngưu vương. Ba mươi mốt, giữa chặn hai  mày có lông trắng mềm nhuyễn như bông. Ba mươi hai, xương thịt trên đỉnh đầu vun thành búi.
          Thân đức Phật thành tựu đủ ba mươi hai tướng này ánh sáng chiếu khắp cõi Ðại Thiên. Nên lúc muốn chiếu rộng thời chiều khắp vô lượng vô số thế giới mười phương. Vì c húng sanh nên đức Phật thọ thân ánh sáng một trượng. Nếu phóng vô lượng quang thời không có thời tiết, năm tháng ngày giờ.
          Âm thanh của đức Phật vang khắp cõi Ðại Thiên Nếu lúc muốn lớn tiếng thì vang khắp vô lượng vô số thế giới mười phương tùy theo số chúng sanh nhiều ít, âm thanh của đức Phật đều khắp đến họ cả.
          Này Tu Bồ Ðề! Thế nào là tám mươi tùy hình hảo?
          Một, đỉnh đầu không thể thấy đến. Hai, mũi thẳng cao đẹp và lỗ kín. ba, mày như vành trăng mới sanh mà màu ngọc lưu ly biếc. Bốn, vành tai lớn dày. Năm, thân vóc vững chắc như Na la diên. Sáu, đầu xương móc nhau như móc xích. Bảy, lúc xoay mình lại dạng như tượng vương. Tám, lúc đi bàn chưn cách đất bốn tấc mà chỉ chưn lại hiện trên đất. Chín, móng tay như màu đồng đỏ mỏng mà láng bóng. Mười, xương gối cứng chắc tròn đẹp. Mười một, toàn thân sạch sẽ. Mười hai, thân mềm dịu. Mười ba, thân chẳng cong. Mười bốn, ngón tay dài vót tròn. Mười lăm, chỉ tay trang nghiêm. Mười sáu, mạch máu ẩn sâu. Mười bảy, mắt cá chẳng lộ. Mười tám, thân nhuần láng. Mười chín, thân tự giữ ngay đi chẳng xiên. Hai mươi, thân đầy đủ. Hai mươi mốt, biết đầy đủ. Hai mươi  hai, dung nghi đầy đủ. Hai mươi ba, luôn an ổn không gì làm loạn động được. Hai mươi bốn, oai chấn tất cả. Hai mươi lăm, tất cả đều thích nhìn. Hai mươi sáu, khuôn mặt chẳng lớn dài. Hai mươi bảy, chánh dung mạo chẳng đổi sắc. Hai mươi tám, khuôn mặt đầy đủ. Hai mươi chín, môi đỏ màu như màu trái Tần bà. Ba mươi, âm thanh vẳng sâu. Ba mươi mốt, lỗ rún sâu tròn đẹp. Ba mươi hai, lông xoắn về phía hữu. Ba mươi ba, tay chưn đều bằng đầy. Ba mươi bốn, tay chưn như ý. Ba mươi lăm, chỉ tay thẳng sáng. Ba mươi sáu, chỉ tay dài. Ba mươi bảy, chỉ tay chẳng đứt. Ba mươi tám, tất cả chúng sanh ác tâm khi nhìn thấy đều hòa vui. Ba mươi chín, gương mặt rộng rất đẹp. Bốn mươi, gương mặt đầy sạch như mặt trăng. Bốn m ươi mốt, tùy theo ý chúng sanh mà hòa vui cùng nói chuyện. Bốn mươi hai, chưn lông ra hơi thơm. Bốn mươi ba, miệng ra hơi thơm vô thượng. Bốn mươi bốn, nghi dung như sư tử. Bốn mươi lăm, đi đứng như tượng vương. Bốn mươi sáu, cách đi như nga vương. Bốn mươi bảy, đầu như trái Ma đà na. Bốn mươi tám, đầy đủ tất cả âm thanh. Bốn mươi chín, răng bén. năm mươi, lưỡi màu đỏ. Năm mươi mốt, lưỡi mỏng. Năm mươi hai, lông màu hồng. Năm mươi ba, lông sạch sẽ. Năm mươi bốn, mắt rộng dài. Năm mươi lăm, cữa lỗ đủ tướng. Năm mươi sáu, tay chưn trắng đỏ như màu hoa sen hồng. Năm mươi bảy, rún chẳng lộ. Năm mươi tám, bụng chẳng lộ. Năm mươi chín, bụng nhỏ. Sáu mươi, thân chẳng nghiêng động. Sáu mươi mốt, thân vững nặng. Sáu mươi hai, thân phần lớn. Sáu mươi ba, thân cao. Sáu mươi bốn, tay chưn dịu láng sạch sẽ. Sáu mươi lăm, từ nơi thân ánh sáng chiếu ra một trượng. Sáu mươi sáu, ánh sáng chiếu thân mà đi. Sáu mươi bảy, bình đẳng xem chúng sanh. Sáu mươi tám, chẳng khinh chúng sanh. Sáu mươi chín, tùy theo chúng sanh âm thanh chẳng hơn chẳng kém. Bảy mươi, thuyết pháp chẳng chấp. Bảy mươi mốt, tùy theo ngữ ngôn của chúng sanh mà thuyết pháp cho họ. Bảy mươi hai, phát âm đáp đúng các âm thanh. Bảy mươi ba, thứ đệ có nhơn duyên thuyết pháp. Bảy mươi bốn, tất cả chúng sanh không ai có thể nhìn xem hết những tướng trên thân đức Phật. Bảy mươi lăm, người xem không nhàm chán. Bảy mươi sáu, tóc dài đẹp. Bảy mươi bảy, tóc chẳng rối. Bảy mươi tám, tóc xoắn đẹp. Bảy mươi chín, tóc màu như thanh châu. Tám mươi, tay chưn có tướng phước đức.
          Này Tu Bồ Ðề! Thân của đức Phật thành tựu tám mươi tùy hình hảo như vậy.
          Lại nữa, này Tu Bồ Ðề! Lúc hành Bát-Nhã ba la mật, đại Bồ-Tát giáo hóa chúng sanh rằng: này thiện nam tử! Phải khéo học phân biệt các chữ, cũng khéo biết một chữ nhẫn đến bốn mươi hai chữ. Tất cả ngữ ngôn đều nhập tự môn đầu tiên. Tất cả ngữ ngôn cũng nhập tự môn thứ hai, nhẫn đến tự môn thứ bốn mươi hai, tất cả ngữ ngôn đều nhập trong đó. Một chữ đều nhập trong bốn mươi hai chữ. Bốn mươi hai chữ cũng nhập trong một chữ.
          Chúng sanh phải khéo học bốn mươi hai chữ ấy. Khéo học bốn mươi hai chữ rồi có thể khéo giảng thuyết tự pháp. Khéo giảng nói tự pháp rồi khéo giảng nói vô tự pháp.
          Này Tu Bồ Ðề! Như đức Phật khéo biết pháp, khéo biết tự, khéo biết vô tự. Vì vô tự pháp mà nói tự pháp. Tại sao? Vì vượt qua tất cả danh tự pháp nên gọi là Phật pháp.
          Như vậy, này Tu Bồ Ðề! Ðại Bồ-Tát dùng hai thứ bố thí nhiếp lấy chúng sanh, đó là tài thí và pháp thí.
          Ðây là việc hi hữu khó theo kịp của Bồ-Tát.
          Này Tu Bồ Ðề! Thế nào là đại Bồ-Tát ái ngữ nhiếp lấy chúng sanh?
          Ðại Bồ-Tát dùng sáu ba la mật, vì chúng sanh thuyết pháp, bảo rằng: các người thật hành sáu ba la mật nhiếp lấy tất cả thiện pháp.
          Này Tu Bồ Ðề ! Thế nào là đại Bồ-Tát lợi hành nhiếp lấy chúng sanh?
          Ðại Bồ-Tát luôn luôn giáo hóa chúng sanh, bảo họ thật hành sáu ba la mật.
          Này Tu Bồ Ðề! Thế nào là đại Bồ-Tát đồng sự  nhiếp lấy chúng sanh?
          Do dùng sức sáu thứ thần thông, đại Bồ-Tát biến hoá nhiều cách vào trong sáu loài cùng với chúng sanh đồng sự, rồi dùng bốn pháp nhiếp mà nhiếp lấy họ.
          Ngài Tu Bồ Ðề thưa:
          Bạch đức Thế-Tôn! Nếu chúng sanh rốt ráo bất khả đắc, pháp cũng bất khả đắc pháp tánh cũng bất khả đắc, vì rốt ráo không, vô thỉ không. Ðại Bồ-Tát thế nào lúc hành Bát-Nhã ba la mật, hành Thiền ba la mật, hành Tiến ba la mật, hành Nhẫn ba la mật, hành Giới ba la mật, hành Thí ba la mật, lại hành tứ tihền, tứ vô lượng tâm, tứ vô sắc định, ba mươi bảy pháp trợ đạo, mười tám không; lại hành không, vô tướng và vô tác tam muội, bát bội xả, cửu thứ đệ định,, lại hành Phật thập lực, tứ vô úy, bốn trí vô ngại, mười tám pháp bất cộng, ba mươi hai tướng, tám mươi tùy hình hảo? Thế nào lại an trụ báo đắc năm món thần thông mà vì chúng sanh thuyết pháp; chúng sanh thiệt  bất khả đắc vì chúng sanh bất khả đắc vậy. Sáu ba la mật nhẫn đến tám mươi tùy hình hảo đều bất khả đắc.
          Trong những bất khả đắc ấy, không có chúng sanh, không có sắc, nhẫn đến không có tám mươi tùy hình hảo.
          Bạch đức Thế-Tôn! Thế nào đại Bồ-Tát hành Bát-Nhã ba la mật, vì chúng sanh thuyết pháp?
          Bạch đức Thế-Tôn! Ðại Bồ-Tát lúc hành Bát-Nhã ba la mật, Bồ-Tát còn bất khả đắc, huống là có Bồ-Tát pháp!
          Ðức Phật bảo ngài Tu Bồ Ðề:
          Ðúng như vậy. Ðúng như lời ông nói. Vì chúng sanh bất khả đắc nên biết là nội không, ngoại không, nội ngoại không, không không, đại không, đệ nhứt nghĩa không, hữu vi không, vô vi không, tất cánh không, vô thỉ không, tán không, chư pháp không, tánh không, tướng không, bất khả đắc không, vô pháp không, hữu pháp không, vô pháp hữu pháp không.
          Vì chúng sanh bất khả đắc  nên biết là ngũ ấm không, thập nhị nhập không, thập bát giới không, thập nhị nhơn duyên không, tứ đế không, ngã chúng sanh thọ mạng đều không, sanh giả dưỡng giả, dục giả, chúng số giả đều không, nhơn giả, tác giả sử, tác giả, đều không, khởi giả, sử khởi giả, thọ giả, sử thọ giả, đều không, tri giả kiến giả đều không.
          Vì chúng sanh bất khả đắc nên biết tứ thiền không, tứ vô lượng tâm không, tứ vô sắc định không, nên biết ba mươi bảy pháp trợ đạo không, không vô tướng vô tác đều không, bát bội xả không, cửu thứ đệ định không.
          Vìi chúng sanh bất khả đắc nên biết Phật thập lực không, tứ vô úy không, bốn trí vô ngại không, mười tám pháp bất cộng không. Nên biết quả Tu Ðà Hoàn không, quả Tư Ðà Hàm không, quả A Na Hàm không, quả A La Hán không, đạo Bích Chi Phật không. Nên biết Bồ-Tát địa không, vô thượng bồ đề không.
          Này Tu Bồ Ðề! Ðại Bồ-Tát thấy tất cả pháp không như vậy vì chúng sanh thuyết pháp chẳng mất các tướng không.
          Bồ-Tát này lúc quán như vậy biết rõ tất cả pháp vô ngại. Biết tất cả pháp vô ngại rồi chẳng phá hoại các pháp tướng, chẳng thấy khác chẳng phân biệt, chỉ vì chúng sanh, thuyết pháp đúng như thiệt.
          Ví như  hóa nhơn của đức Phật biến hóa ra, hóa nhơn này lại hóa ra vô lượng ngàn trăm ức người, có người dạy bố thí, có người dạy trì giới, nhẫn nhục, tinh tiến, thiền định, trí huệ, có người dạy tứ thiền, tứ vô lượng tâm, tứ vô sắc định.
          Này Tu Bồ Ðề! Ý ông nghĩ sao? Hóa nhơn của đức Phật biến hóa ra đó có phân biệt phá hoại các pháp chăng?
          Bạch đức Thế-Tôn! Hóa nhơn đó okhông có tâm không có sở, đâu có phân biệt pháp hoại các pháp.
          Này Tu Bồ Ðề! Vì thế nên phải biết đại Bồ-Tát hành Bát-Nhã ba la mật vì chúng sanh mà  thuyết pháp đúng chỗ đáng nói, đem chúng sanh ra khỏi chỗ điên đảo, làm cho chúng sanh được đến chỗ an trụ, vì pháp chẳng trói chẳng mở vậy.
          Tại sao vậy?
          Này Tu Bồ Ðề! Sắc chẳng trói chẳng mở. Thọ tưởng  hành thức chẳng trói chẳng mở.
          Sắc không trói không mở, chẳng phải sắc. Thọ tưởng  hành thức không trói không mở, chẳng phải thọ tưởng hành thức.
          Tại sao? Vì sắc rốt ráo thanh tịnh. Vì thọ tưởng hành thức nhẫn đến tất cả pháp hoặc hữu vi hoặc vô vi cũng đều rốt ráo thanh tịnh.
          Như vậy, này Tu Bồ Ðề! Ðại Bồ-Tát vì chúng sanh thuyết pháp cũng chẳng có được chúng sanh và tất cả pháp. Vì tất cả pháp bất khả đắc vậy.
          Bồ-Tát vì chẳng an trụ nơi pháp nên an trụ trong các pháp tướng, đó là sắc không nhẫn đến pháp hữu vi pháp vô vi không.
          Tại sao? Vì sắc nhẫn đến pháp hữu vi pháp vô vi tự tánh bất khả đắc nên không có chỗ an trụ. Pháp vô sở hữu chẳng an trụ pháp vô sở hữu. Pháp tự tánh chẳng an trụ pháp tự tánh. Pháp tha tánh chẳng an trụ pháp tha tánh.
          Tại sao? Vì tất cả pháp ấy đều bất khả đắc. Pháp bất khả đắc sẽ an trụ chỗ nào?
          Như vậy, này Tu Bồ Ðề! Ðại Bồ-Tát hành Bát-Nhã ba la mật, dùng các pháp không ấy có thể thuyết pháp như vậy.
          HÀnh Bát-Nhã ba la mật như vậy, ở nơi chư Phật và hàng Thanh Văn, Bích Chi Phật không có lỗi.
          Tại sao? Chư Phật, chư Bồ-Tát và Bích Chi Phật cùng A La Hán được pháp này rồi vì chúng sanh thuyết pháp cũng chẳng chuyển các pháp tướng. Vì như, pháp tánh, thiệt tế chẳng chuyển được vậy. Tại sao? Vì các pháp không có tánh.
          Bạch đức Thế-Tôn! Nếu pháp tánh, như, thiệt tế chẳng chuyển thì sắc cùng pháp tánh có khác chăng? Sắc cùng với như và thiệt tế có khác chăng. Thọ tưởng hành thức nhẫn đến pháp hữu vi pháp vô vi, pháp thế gian, pháp xuất thế gian, pháp hữu lậu, pháp vô lậu có khác chăng?
          Không. Này Tu Bồ Ðề! Sắc chẳng khác pháp tánh, chẳng khác như, chẳng khác thiệt tế. Thọ tưởng hành  thức nhẫn đến hữu lậu vô lậu cũng chẳng khác.
          Bạch đức Thế-Tôn! Nếu sắc chẳng khác pháp tánh, chẳng khác như, chẳng khác thiệt tế, thọ tưởng hành thức nhẫn đến hữu lậu, vô lậu, chẳng khác thì làm sao phân biệt pháp ác có ác báo là địa ngục ngạ quỷ súc sanh, pháp lành có báo lành là Người và Trời. Thế nào phân biệt pháp ác thiện có báo ác thiện, pháp không ác không thiện có báo không ác không thiện là quả Tu Ðà Hoàn nhẫn đến vô thượng bồ đề.
          Này Tu Bồ Ðề! Vì là thế đế nên phân biệt nói có quả báo, chẳng phải trong đệ nhứt nghĩa đế. Trong đệ nhứt nghĩa đế chẳng thể nói   nhơn duyên quả báo. Tại sao? Ðệ nhứt nghĩa đế thiệt không có tướng, không có phân biệt, cũng không có ngôn thuyết. Ðó là vì sắc nhẫn đến pháp hữu lậu vô lậu bất sanh bất diệt bất cấu bất tịnh rốt ráo không vô thỉ không vậy.
          Bạch đức Thế-Tôn! Nếu do nơi thế đế mà phân biệt nói có quả báo chớ chẳng phải đệ nhứt nghĩa đế, thì tất cả người phàm lẽ ra có quả Tu Ðà Hoàn nhẫn đến vô thượng bồ đề?
          Này Tu Bồ Ðề! Ý của ông nghĩ thế nào? Người phàm có biết là thế đế có biết là đệ nhứt nghĩa đế chăng? Nếu biết, thì người phàm ấy lẽ ra đã là quả Tu Ðà Hoàn nhẫn đến vô thượng bồ đề.
          Này Tu Bồ Ðề! Bỡi người phàm thiệt chẳng biết thế đế, chẳng biết đệ nhứt nghĩa đế, chẳng biết đạo, chẳng biết phân biệt đạo quả thì làm sao có được các quả.
          Này Tu Bồ Ðề! Thánh nhơn biết thế đế, biết đệ nhứt nghĩa đế, có đạo, có tu đạo, thế nến thánh nhơn sai biệt có các quả.
          Bạch đức Thế-Tôn! Tu đạo được quả chăng?
          Không. Này Tu Bồ Ðề! Tu đạo chẳng được quả, chẳng tu đạo cũng chẳng được quả, cũng chẳng rời lìa đạo được quả, cũng chẳng an trụ trong đạo được quả.
          Như vậy, này Tu Bồ Ðề! Lúc hành Bát-Nhã ba la mật, đại Bồ-Tát vì chúng sanh mà phân biệt các quả, cũng chẳng phân biệt là tánh hữu vi tánh vô vi.
          Bạch đức Thế-Tôn! Nếu chẳng phân biệt tánh hữu vi tánh vô vi mà được các quả, tại sao đức Phật lại nói vì kiết sử tam giới hết nên gọi là quả Tu Ðà Hoàn, vì tham sân si mỏng nên gọi là quả Tư Ðà Hàm, vì tham sân si mạn nghi cõi dục hết nên g ọi là quả A Na Hàm, vì tham sân si mạn nghi cõi sắc, vô sắc hết nên gọi là quả A La Hán, bao nhiêu pháp tập nhơn đều diệt tan thì gọi là Bích Chi Phật đạo, vì tất cả tập chủng phiền não dứt hẳn nên gọi là vô thượng bồ đề.
          Bạch đức Thế-Tôn! Tôi phải biết phân biệt tánh hữu vi, tánh vô vi thế nào để được quả?
          Này Tu Bồ Ðề! Ông cho quả Tu Ðà Hoàn, quả Tư Ðà Hàm, quả A Na Hàm, quả A La Hán, đạo Bích Chi Phật, đạo vô thượng bồ đề là hữu vi? Là vô vi?
          Bạch đức Thế-Tôn! Ðều là vô vi.
          Này Tu Bồ Ðề! Trong pháp vôo vi có phân biệt chăng?
          Bạch đức Thế-Tôn! Không.
          Này Tu Bồ Ðề! Nếu có thiện nam thiện nữ nào thông đạt tất cả pháp hoặc hữu vi hoặc vô vi là nhứt tướng đó là vô tướng, thì có phân biệt là hữu vi hay vô vi chăng?
          Bạch đức Thế-Tôn! Không.
          Như vậy, này Tu Bồ Ðề! Ðại Bồ-Tát vì chúng sanh thuyết pháp chẳng phân biệt các pháp. Ðó là vì nội không nhẫn đến vì vô pháp, hữu pháp không vậy.
          Bồ-Tát ấy tự mình được pháp không chỗ c hấp trước rồi cũng dạy người khác pháp không chỗ chấp trước: hoặc là sáu ba la mật, hoặc là tứ thiền, tứ vô lượng tâm, tứ vô sắc định, hoặc là ba mươi bảy pháp trợ đạo nhẫn đến Nhứt thiết chủng trí. Vì Bồ-Tát này tự mình chẳng chấp trước, nên cũng dạy người khác được chẳng chấp trước.
          Vì không chỗ chấp trước nên không chỗ ngại.
          Ví như hóa nhơn của đức Phật biến hóa ra, bố thí cũng chẳng thọ báo bố thí chỉ vì độ chúng sanh. Nhẫn đến hành Nhứt thiết chủng trí chẳng thọ báo Nhứt thiết chủng trí.
          Cũng vậy, đại Bồ-Tát hành sáu ba la mật nhẫn đến hành tất cả pháp, hoặc hữu lậu, vô lậu, hữu vi vô vi, đại Bồ-Tát chẳng trụ cũng chẳng thọ báo, chỉ vì độ chúng sanh.
          Tại sao? Vì đại Bồ-Tát này khéo thông đạt tất cả pháp tướng vậy.

 

--o0o--