Thư Viện Chùa Dược Sư

PHẬT HỌC CƠ BẢN

VAI TRÒ, NHIỆM VỤ

CỦA VỊ TRỤ TRÌ TRONG THẾ KỶ 21.

Thích Thiện Bảo

--o0o--

 

Các vị cổ đức thường nói :"Trụ pháp vương gia, Trì như Lai tạng" (an trụ và xây dựng ngôi nhà Phật Pháp, giử gìn phát huy Chánh pháp của Như Lai). Chúng ta nhận thấy người đảm nhiệm vụ làm trụ trì của một ngôi Chùa rất quan trọng, nó quyết định vận mệnh, tồn tại và phát triển của cơ sở Phật giáo tại địa phương. Từ xưa tới nay việc Phật giáo hưng suy không phải là tổ chức Giáo hội mạnh hay yếu mà chính là cơ sở tự viện có tu hay không tu . Khi nào cơ sở, hướng dẫn người Phật tử tại gia hoặc xuất gia tu tập, thì Phật giáo nơi đó hưng thịnh, trái lại tuy cơ sở tự viện có phát triển về cơ sở vật chất chùa to Phật lớn, sinh hoạt hình thức bên ngoài nhưng không người chuyên tu thì Phật pháp sẽ suy vi. Chúng ta có thể khẳn định từ xưa tới nay : Mọi sự tranh chấp chánh kiến, quan điểm, phải quấy trong đạo trong nhiều thời kỳ cuả Phật giáo, đễ đi đến phân hóa là do thiếu tu mà ra.Điều nầy không phải chỉ có Tăng già mà người Phật tử tại gia nếu thiếu tu thì có tổ chức quây quần bên nhau dưới hình thức đoàn thể,ban nầy ban kia rồi cũng đổ vở vì bất hoà do thiếu tu. Cho nên trong kinh Hoa -Nghiêm Đức Phật dạy: "Con người là hơn cả vì có thể tạo nên những điều tốt đẹp" (nhân thị tối thắng, năng sanh chư thiện pháp cố). Đức Phật nói như vậy chúng ta có thể hiểu ngược lại con người là yếu tố quan trọng làm tốt, nhưng cũng chính con người tạo những việc xấu.

Có thể nói vai trò của người làm trụ trì ở đây trở nên chính yếu trong sự nghiệp tạo niềm tin Phật Pháp, đễ mọi người có cái nhìn tốt đẹp về đạo Phật.Trái lại cũng chính vị trụ trì sẽ là kẻ "Phá kiến" một tội trong những tội làm mất tín tâm người Phật tử tại gia.Nhìn vao Phật giao không phải la không có. Như vậy thì người trụ trì phải làm gì trước những nhu cầu bức thiết của xã hội ta hiện nay?

Đây có thể là câu hỏi được đặt ra nhưng cũng là câu hỏi nan giải không phải ngày nay mà từ lâu rồi khi giáo đoàn được hình thành, nhất là trong giai đoạn Phật giáo có tổ chứ?áo hội?. Tất cả những người xuất gia và tại gia nghĩ đến sự hưng suy của Đạo Phật trong sự nghiệp truyền bá chánh pháp của Như Lai đều mong muốn Pháp giáo hưng thịnh,nhưng làm sao đễ góp phần tạo sự hưng thịnh đó,là bài toán còn là một ẩn số,nếu không có bàn tay của con người,mà quan trọng vẫn là vị lãnh đạo tinh thần ở cơ sở. Ở đây chúng tôi người viết bài nầy không có tham vọng trình bày một phương pháp có thể giúp vị trụ trì làm cho Phật Pháp hưng thịnh mà chúng tôi muốn trình bày một vài suy nghĩ cho vấn đề nầy ngõ hầu có thể góp phần giúp các vị trụ trì suy nghĩ thêm về giai đọan Phật giáo ở thế kỷ 21.

I. NGƯỜI TRỤ TRÌ VỚI CÔNG TÁC HOẰNG PHÁP:

Người làm trụ trì ngày nay ngoài công việc phục vụ tín ngưỡng phải có một đời sống tâm linh, để đưa chánh pháp của Đức Phật đi vào đời sống. Bằng phương thức truyền bá tư tưởng của Đức Phật qua kiến thức Phật học mà mình đã thực nghiệm, không phải ngôn ngữ của văn tự (đây là " tử ngữ" = ngôn ngữ chế?> ) mà bằng thực nghiệm tự thân ( gọi là " hoạt ngữ "= ngôn ngữ sống ). Đây mới chính là đưa đạo Phật đi vào cuộc đời , nhằm chuyển hoá cuộc đời . Có được như vậy Đạo Phật mới thực sự có lợi ích, nếu không thể hiện được điều nầy thì giáo lý Phật giáo có hay có đẹp cũng chỉ là cái xác khô không hơn không kém vì đệ tử của Ngài không làm được những gì Ngài dạy thì làm sao dạy cho ai!. Một câu chuyện ngụ ngôn dân gian Việt Nam kể: " có một anh chàng bán kem đánh răng dạo, anh quảng cáo huyên thuyên; nào kem giúp răng không sâu, giử được răng bền trắng đẹp , khi mọi người đến mua anh nở nụ cười hàm răng anh bị sâu ăn hết nửa...". Tuy câu chuyện có vẽ buồn cười của người quảng cáo nhưng cũng làm cho chúng ta cảm thấy thấm thía khi người học Phật nói Pháp rất hay, thông làu kinh,luận nhưng lại khổ đau, hận thù .

Đễ thực hiện nhiệm vụ trong công tác hoằng pháp Tổ Pháp Diễn đưa ra một số nhận định mà người làm trụ trì cần phải co khi quản lý cơ sở:

a) Phải có tinh thần thủ xả (thủ thiện, xả ác): luôn luôn giử gìn những điều tốt góp phần xây dựng đạo đức của cộng đồng xã hội, nắm giử giềng mối an nguy của cơ sở,không gì trở ngại mà nản lòng,không gì thành tựu mà tự mãn.

b) Phải có Nhân: Có đạo phong của người xuất gia học đạo, phải phát triển giáo dục tín đồ hướng dẫn mọi ngườiࠣhánh tín, xây dựng tinh thần nếp sống đạo.

c) Phải có Minh: Giữ được giềng mối lễ nghĩa, đặt sự an nguy của đạo lên trên sự an nguy của bản thân, biết quyết đoán, xử dụng cận sự (người giúp việc) để lo cho đạo, phát triển tinh thần hoà hợp tạo được quyến thuộc càng ngày càng đông để làm công tác Phật sự lớn hơn.

d) Phải có Dũng: Phải la? người nhiệt tình đầy quả cảm với công tác Phật sự, không nệ khó khăn, trở ngại, có ý chí kiên định, lập trường dứt khoát. Bốn yếu tố trên có đủ thì chùa chiền hưng thịnh Phật pháp nhờ thế mà được rộng mở mọi nơi, thiếu một trong 4 yếu trên thời nguy, thiếu hết thời người làm trụ trì tất hỏng, cơ sở Phật giáo khó mà?#225;t triển.

II THỰC HIỆN PHƯƠNG CHÂM CẢM HÓA LÒNG NGƯỚI:

1)Có thể nói tinh thần của Đạo Phật là nhiếp hoá (cảm hoá và nhiếp phục) để họ chuyển từ những người không thân trở thành thân, người chống đối trở thành quyến thuộc như ngày nay chúng ta thường nói "ĐẮC NHÂN TÂM" với 2 phương pháp:

a) Tự nhiếp: Tự thân của người truyền đạo phải luôn luôn tu dưỡng bản thân, hoàn chỉnh nhân cách của chính mình làm mô phạm cho mọi người xung quanh. Như kinh Pháp cú đức Phật đã dạy:

Không ai làm cho chúng ta thanh tịnh,

Không ai làm cho chúng ta ô uế,

Chính chúng ta làm cho chúng ta thanh tịnh,

Chính chúng ta làm cho chúng ta ô uế

Muốn cho mọi người theo mình việc quan trọng trước nhất phải thể hiện "Tri hành hợp nhất hay còn gọi Hạnh giải tương ưng" (lời nói và việc làm phải đi đôi với nhau) nếu không thực hiện đươc điều nầy thì con đường giáo hoá mọi người chỉ là ảo tưởng không bao giờ thực hiện được lâu dài. Nếu có khôn khéo che giấu ở giai đoạn đầu nhưng rồi thời gian sự thật mình cố tạo ra bên ngoài, mọi người cũng nhận chân sự thật .

b) Nhiếp tha: Nhiếp phục mọi người bằng 6 cách đễ hướng dẫn họ trở thành những "quyến thuộc".

-Nhiếp thọ: Giữ gìn điều phục những người mới phát tâm.

- Tăng thượng nhiếp thọ: Tùy theo môi trường sinh hoạt mà giáo hóa mọi người càng lúc niềm tin càng được vững chắc không lay chuyển.

- Nhiếp thụ nhiếp thọ : Chúng ta là người lãnh đạo quần chúng phải có trách nhiệm hướng dẫn mọi người trong việc tu tập đúng chánh pháp không đễ họ rơi vào đường ta.

- Đoản thời nhiếp thọ: Người có căn tánh lanh lợi chúng ta chỉ hướng dẫn họ trong thời gian ngắn họ có thể tiếp nhận được.

- Trường thời nhiếp thọ: Những người có căn tánh chậm lụt nghiệp nặꮧ chướng nhiều, đòi hỏi chúng ta phải có thời gian kiên trì lâu dài,mới có thể cảm hoá.

- Tối hậu nhiếp thọ: Có mục đích lý tưởng quyết theo đuổi đến cùng không bị thời gian làm nản, lòng thối chí trên bước đường hoá độ mọi người.

Đễ thực hiện con đường truyền bá Chánh Pháp của Phật được kết qủa vai trò của người giử nhiệm vụ trụ trì, ngoài tấm lòng nhiệt tình chưa đủ mà phải thể hiện bằng hành động cụ thể.

2) Thực hiện con đường cảm hóa:

a) Ban cho, trao tặng để cảm hóa: Có 3 phương cách: Tài vật, Phật pháp, tinh thần vô úy .

b) Dùng ngôn ngử để cảm hóa: Người làm trụ trì phải có nghệ thuật giao tiếp với những ngôn ngữ hoà ái chúng ta có thể nói đó là những "ngôn ngử giao tiếp".

c) Dùng Thân khẩu và ý để cảm hóa: Qua thân giáo, khẩu giáo và ý giáo tương dung tương hợp làm lợi ích để khiến cho mọi người khởi tâm thân thiện nhằm hưóng dẫn họ đến với đạo.

d) Dùng sự thân cận để cảm hóa: Chính trong sinh hoạt trong đời sống giản dị, chân thật chúng ta có thể cảm hóa mọi người dễ dàng tùy theo hoàn cảnh sống của bản thân.

IV. KẾT LUẬN.

Với nhiệm vụ là trụ trì một cơ sở hạ tầng của Giáo hội, nơi giao tiếp trực tiếp với quần chúng Phật Tử nhiều thành phần đa dạng trong xã hội thì việc truyền đạo cũng có nhiều phương cách khác nhau "Tùy duyên hoá độ" không nhất thiết phải "cứng nhắc" theo một khuôn mẩu nhất định nào vì Phật Pháp là "bất định pháp". Nhưng nói như thế không có nghĩa là bất chấp mọi qui củ đạo đức của người xuất gia mà chúng ta làm việc gì phải có cân nhắc và phải đem tâm chân thật để đến với mọi người, nếu không sẽ trở thành phi đạo đức làm tổn thương đến Đạo mà còn làm cho sự nghiệp của chính mình đổ vỡ.

Để kết luận bài nầy chúng tôi xin trích dẫn lời nói của Hòa Thượng Hoặc Am Thể trong Thiền Lâm Bảo huấn (trang494) dạy: "Đạo đức là gốc của tòng lâm, nếu người làm trụ trì mà không có đạo đức thì đem gì để giáo hóa, người làm trụ trì thiếu phần học vấn thì còn có thể học tập thêm nhưng nếu đạo đức không có thì chùa chiền (tòng lâm) sẽ bị mai một hoang phế".

--o0o--