Kinh Ma Ha Bát Nhã Ba La Mật
QUYỂN THỨ TƯ

Hán dịch: Pháp Sư Cưu Ma La Thập
Việt dịch: Hòa Thượng Thích Trí Tịnh
PHẨM PHÚ-LÂU-NA THỨ MƯỜI LĂM

            Ngài Phú-Lâu-Na-Di-Ða-La-Ni-Tử bạch đức Phật: "Bạch đức Thế-Tôn! Con cũng thích nói sở dĩ mà Bồ-Tát được gọi là đại Bồ-Tát.
            Ðức Phật bảo ngài Phú-Lâu-na: "Ông cứ nói.
            Ngài Phú-Lâu-na nói: "Bồ-Tát này đại thệ trang nghiêm, Bồ-Tát này phát xu đại thừa, Bồ-Tát này ngồi nơi đại thừa, nên Bồ-Tát này được gọi là đại Bồ-Tát.
            Ngài Xá-Lợi-Phất hỏi: "Thế nào gọi là đại thệ trang nghiêm?
            Ngài Phú-Lâu-Na nói: "Ðại Bồ-Tát chẳng phân biệt là vì bao nhiêu người mà an trụ đàn na ba la mật và thật hành đàn na ba la mật. Mà chính là vì tất cả chúng sanh mà đại Bồ-Tát an trụ đàn na ba la mật và thật hành đàn na ba la mật.
            Như đàn na ba la mật, về thi la sằn đề tỳ lê gia thiền na và Bát-Nhã ba la mật cũng vậy. Chẳng phải vì bao nhiêu người, mà chính là vì tất cả chúng sanh mà đại Bồ-Tát an trụ Bát-Nhã ba la mật và thật hành Bát-Nhã ba la mật.
            Ðại Bồ-Tát đại thệ trang nghiêm chẳng hạn cuộc trong một số chúng sanh. Chẳng nghĩ rằng tôi sẽ cứu độ những người này mà chẳng độ các người kia. Cũng chẳng nói rằng tôi sẽ làm cho những người này đến vô thượng bồ đề còn những người kia thời không. Ðại Bồ-Tát vì tất cả chúng sanh mà đại thệ trang nghiêm.
            Ðại Bồ-Tát lại nghĩ rằng tôi sẽ tự đầy đủ đàn na ba la mật nhẫn đến tự đầy đủ Bát-Nhã ba la mật cũng làm cho tất cả chúng sanh thật hành sáu ba la mật.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Lúc thật hành đàn na ba la mật, đại Bồ-Tát có bố thí bao nhiêu đều đúng với tâm nhứt thiết trí cùng chung vơí tất cả chúng sanh hướng về vô thượng bồ đề. Ðây là đàn na ba la mật đại thệ trang nghiêm lúc đại Bồ-Tát thật hành đàn na ba la mật.
            Lúc thật hành đàn na ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà bố thí. Tin chịu ưa thích nơi pháp bố thí này. Ðây gọi là sằn đề ba la mật đại thệ trang nghiêm lúc thật hành đàn na ba la mật.
            Lúc thật hành đàn na ba la mật, đại Bồ-Tát đúng vơí tâm nhứt thiết trí mà bố thí. Luôn siêng năng bố thí như vậy không thôi nghỉ. Ðây gọi là tỳ lê gia ba la mật đại thệ trang nghiêm lúc thật hành đàn na ba la mật.
            Lúc thật hành đàn na ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà bố thí. Thường nhiếp tâm chẳng để móng tâm Thanh Văn Bích Chi Phật. Ðây gọi là thiền na ba la mật đại thệ trang nghiêm lúc thật hành đàn na ba la mật.
            Lúc thật hành đàn na ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà bố thí. Quán các pháp như ảo. Chẳng thấy có người thí, chẳng thấy có vật cho, chẳng thấy có người thọ. Ðây gọi là Bát-Nhã ba la mật đại thệ trang nghiêm lúc đại Bồ-Tát thật hành đàn na ba la mật.
            Ðại Bồ-Tát đúng vơí tâm nhứt thiết trí chẳng lấy chẳng được những tướng của các ba la mật, phải biết đó là đại Bồ-Tát đại thệ trang nghiêm.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Lúc thật hành thi la ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà bố thí cùng chung với tất cả chúng sanh hướng về vô thượng bồ đề. Ðây gọi là đại Bồ-Tát đàn na ba la mật đại thệ trang nghiêm lúc thật hành thi la ba la mật.
            Lúc thật hành thi la ba la mật, đối với các pháp này, đại Bồ-Tát tin chịu ưa thích. Ðây gọi là sằn đề ba la mật đại thệ trang nghiêm lúc thật hành thi la ba la mật.
            Lúc thật hành thi la ba la mật, đại Bồ-Tát siêng tu chẳng nghỉ. Ðây gọi là tỳ lê gia ba la mật đại thệ trang nghiêm lúc thật hành thi la ba la mật.
            Lúc thật hành thi la ba la mật, đại Bồ-Tát chẳng tiếp thọ tâm Thanh Văn Bích Chi Phật. Ðây gọi là thiền na ba la mật đại thệ trang nghiêm lúc thật hành thi la ba la mật.
            Lúc thật hành thi la ba la mật, đại Bồ-Tát quán tất cả pháp như ảo, cũng chẳng nghĩ nhớ giới luật này, vì pháp dụng vô sở đắc vậy. Ðây gọi là Bát-Nhã ba la mật đại thệ trang nghiêm lúc thật hành thi la ba la mật.
            Ðại Bồ-Tát lúc thật hành thi la ba la mật, nhiếp cả năm ba la mật kia nên gọi là đại thệ trang nghiêm.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Lúc thật hành sằn đề ba la mật, đại Bồ-Tát cùng chung với tất cả chúng sanh hướng về vô thượng bồ đề. Ðây gọi là đàn na ba la mật lúc thật hành sằn đề ba la mật.
            Lúc thật hành sằn đề ba la mật, đại Bồ-Tát thân tâm tinh tấn chẳng thôi nghỉ với tâm nhứt thiết trí. Ðây gọi là tỳ lê gia ba la mật lúc thật hành sằn đề ba la mật.
            Lúc thật hành sằn đề ba la mật, đại Bồ-Tát nhiếp tâm một chỗ, dầu có bị đau khổ chẳng tán loạn. Ðây gọi là thiền na ba la mật lúc thật hành sằn đề ba la mật.
            Lúc thật hành sằn đề ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí quán các pháp rỗng không chẳng có tác giả chẳng có thọ giả, dầu bị người mắng nhiếc chém đâm, tâm Bồ-Tát như ảo như mộng. Ðây gọi là Bát-Nhã ba la mật lúc thật hành sằn đề ba la mật.
            Ðại Bồ-Tát lúc thật hành sằn đề ba la mật nhiếp cả các môn ba la mật kia nêngọi là đại thệ trang nghiêm.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Lúc thật hành tỳ lê gia ba la lmật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà bố thí chẳng để thân tâm giải đãi. Ðây gọi là đàn na ba la mật lúc thật hành tỳ lê gia ba la mật.
            Lúc thật hành tỳ lê gia ba la mật, đại Bồ-Tát vẫn thỉ chung trì giới thanh tịnh đầy đủ. Ðây gọi là thi la ba la mật lúc thật hành tỳ lê gia ba la mật.
            Lúc thật hành tỳ lê gia ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà tu hành nhẫn nhục. Ðây gọi là sằn đề ba la mật lúc thật hành tỳ lê gia ba la mật.
            Lúc thật hành tỳ lê gia ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà nhiếp tâm ly dục nhập các môn thiền định. Ðây gọi là thiền na ba la mật lúc thật hành tỳ lê gia ba la mật.
            Lúc thật hành tỳ lê gia ba la mật,đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí chẳng chấp lấy tướng của các pháp, nơi tướng chẳng chấp lấy này cũng chẳng chấp trước. Ðây gọi là Bát-Nhã ba la mật lúc thật hành tỳ lê gia ba la mật.
            Ðại Bồ-Tát lúc thật hành tỳ lê gia ba la mật nhiếp cả các môn ba la mật kia nên gọi là đại thệ trang nghiêm.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Lúc thật hành thiền na ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà bố thí, tâm vẫn ở trong định không xao động. Ðây gọi là đàn na ba la mật lúc thật hành thiền na ba la mật.
            Lúc thật hành thiền na ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà trì giới,, do sức thiền định nên các pháp phá giới không xen vào được. Ðây gọi là thi la ba la mật lúc thật hành thiền na ba la mật.
            Lúc thật hành thiền na ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí, vì sức từ bi tam muội nên nhẫn chịu tất cả khổ hại. Ðây là sằn đề ba la mật lúc thật hành thiền na ba la mật.
            Lúc thật hành thiền na ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí, nơi thiền định chẳng ham chẳng chấp, thường cầu tăng tiến từ một thiền đến một thiền. Ðây gọi là tỳ lê gia ba la mật lúc thật hành thiền na ba la mật.
            Lúc thật hành thiền na ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí không y chỉ nơi tất cả pháp, cũng chẳng thọ sanh theo thiền. Ðây gọi là Bát-Nhã ba la mật lúc thật hành thiền na ba la mật.
            Ðại Bồ-Tát lúc thật hành thiền na ba la mật nhiếp cả các môn ba la mật kia nên gọi là đại thệ trang nghiêm.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Lúc thật hành Bát-Nhã ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà bố thí không lẫn tiếc những sở hữu trong thân ngo ài thân, chẳng thấy người cho kẻ thọ và tài vật. Ðây gọi là đàn na ba la mật lúc thật hành Bát-Nhã ba la mật.
            Lúc thật hành Bát-Nhã ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí nên không thấy có hai sự trì giới và phá giới. Ðây gọi là thi la ba la mật lúc thật hành Bát-Nhã ba la mật.
            Lúc thật hành Bát-Nhã ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí chẳng thấy kẻ mắng nhiếc kẻ đánh đập kẻ giết hại, cũng chẳng thấy dùng pháp không này để nhẫn nhục. Ðây gọi là sằn đề ba la mật lúc thật hành Bát-Nhã ba la mật.
            Lúc thật hành Bát-Nhã ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí quán các pháp rốt ráo không do tâm đại bi mà t inh cần thật hành các pháp lành. Ðây gọi là tỳ lê gia ba la mật lúc thật hành Bát-Nhã ba la mật.
            Lúc thật hành Bát-Nhã ba la mật, đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà nhập thiền định, quán các thiền định ly tướng không tướng, vô tướng vô tướng tác vô tướng. Ðây gọi là thiền na ba la mật lúc thật hành Bát-Nhã ba mật.
            Ðại Bồ-Tát lúc thật hành Bát-Nhã ba la mật nhiếp cả năm môn ba la mật kia nên gọi là đại thệ trang nghiêm.
            Bồ-Tát đại thệ trang nghiêm này được chư Phật mười phương hoan hỉ xưng danh giữa đại chúng để ca ngợi rằng cõi nước đó có đại Bồ-Tát có đại thệ trang nghiêm thành tựu chúng sanh thanh tịnh Phật quốc.
            Ngài Xá-Lợi-Phất hỏi: "Thế nào là đại Bồ-Tát phát xu đại thừa?."
            Ngài Phú Lâu Na Di Ða La Ni Tử nói: "Lúc thật hành sáu ba la mật, đại Bồ-Tát xa lìa ái dục cùng những pháp ác bất thiện ly sanh hỉ lạc hữu giác hữu quán nhập sơ thiền, nhẫn đến xả niệm thanh tịnh nhập tứ thiền, dùng tâm từ bi hỉ xả quảng đại vô nhị vô lượng khắp cùng một phương nhẫn đến mười phương tấtcả thế gian. Lúc nhập thiền xuất thiền, Bồ-Tát này đem các thiền các vô lượng tâm cùng chung với tất cả chúng sanh hướng đến nhứt thiết trí. Ðây gọi là đại Bồ-Tát thiền na ba la mật phát xu đại thừa.
            Bồ-Tát này an trụ trong thiền vô lượng tâm nghĩ rằng tôi sẽ được nhứt thiết chủng trí vì dứt sạch phiền não cho tất cả chúng sanh nên sẽ vì họ mà thuyết pháp. Ðây gọi là đàn na ba la mật lúc đại Bồ-Tát thật hành thiền na ba la mật.
            Nếu đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà tu trong tứ thiền và trụ trong tứ thiền chẳng nạp thọ tâm Thanh Văn Bích Chi Phật. Ðây gọi là thi la ba la mật lúc đại Bồ-Tát thật hành thiền na ba la mật.
            Nếu đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí nhập các thiền mà nghĩ rằng tôi vì dứt trừ phiền não cho tất cả chúng sanh nên sẽ thuyết pháp, nơi đây nhẫn thọ ưa thích. Ðây gọi là sằn đề ba la mật lúc đại Bô-Tát thật hành thiền na ba la mật.
            Nếu đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt hiết trí nhập các thiền, bao nhiêu thiện căn đều hướng về nhứt thiết trí siêng tu không thôi nghỉ. Ðây gọi là tỳ lê gia ba la mật lúc đại Bồ-Tát thật hành thiền na ba la mật.
            Nếu đại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí nhập tứ thiền quán tướng vô thường tướng khổ tướng vô ngã tướng không tướng vô tướng tướng vô tác cùng chung với tất cả chúng sanh hướng về nhứt thiết trí. Ðây gọi là Bát-Nhã ba la mật lúc đại Bồ-Tát thật hành thiền na ba la mật.
            Ðây gọi là đại Bồ-Tát phát xu đại thừa vậy.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Ðại Bồ-Tát phát xu đại thừa thật hành từ tâm nghĩ rằng tôi sẽ làm cho tất cả chúng sanh được an lạc. Nhập bi tâm nghĩ rằng tôi sẽ cứu tế tất cả chúng sanh. Nhập hỉ tâm nghĩ rằng tôi sẽ độ tất cả chúng sanh. Nhập xả tâm nghĩ rằng tôi sẽ làm cho tất cả chúng sanh được lậu tận. Ðây gọi là đàn na ba la mật lúc đại Bồ-Tát thật hành tứ vô lượng tâm.
            Ðại Bồ-Tát thật hành tứ vô lượng tâm tam muội này hướng về nhứt thiết trí mà chẳng hướng đến Thanh Văn Bích Chi Phật. Ðây gọi là thi la ba la mật lúc đại Bồ-Tát thật hành tứ vô lượng tâm.
            Ðại Bồ-Tát thật hành tứ vô lượng tâm chẳng ham quả Thanh Văn Bích ChiPhật, chỉ nhẫn thọ ưa thích nhứt thiết trí. Ðây gọi là sằn đề ba la mật lúc đại Bồ-Tát thật hành tứ vô lượng tâm.
            Ðại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà thật hành tứ vô lượng tâm chỉ thật hiện hạnh thanh tịnh. Ðây gọi là tỳ lê gia ba la mật lúc đại Bồ-Tát thật hành tứ vô lượng tâm.
            Ðại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí nhập vô lượng tâm tam muội, cũng chẳng thọ sanh theo thiền vô lượng tâm. Ðây gọi là phương tiện Bát-Nhã ba la mật lúc đại Bồ-Tát thật hành tứ vô lượng tâm.
            Ðây gọi là đại Bồ-Tát phát xu đại thừa vậy.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Ðại Bồ-Tát đúng với tâm nhứt thiết trí mà tu tứ niệm xứ đến bát thánh đạo phần, đúng với tâm nhứt thiết trí mà tu ba môn giải thoát đến mười tám pháp bất cộng. Ðây gọi là đại Bồ-Tát phát xu đại thừa.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Ðại Bồ-Tát trí huệ trong nội không, vì pháp dụng vô sở đắc vậy. Nhẫn đến trí huệ trong vô pháp hữu pháp không, vì pháp dụng vô sở đắc vậy. Ðây gọi là đại Bồ-Tát phát xu đại thừa.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Trong tất cả pháp, đại Bồ-Tát trí huệ chẳng loạn chẳng định. Ðây gọi là đại Bồ-Tát phát xu đại thừa.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Ðại Bồ-Tát trí huệ chẳng phải thường chẳng phải vô thường, trí huệ chẳng phải lạc chẳng phải khổ chẳng phải thiệt chẳng phải không hư chẳng phải ngã chẳng phải vô ngã. Ðây gọi là đại Bồ-Tát phát xu đại thừa, vì pháp dụng vô sở đắc vậy.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Ðại Bồ-Tát trí huệ chẳng đi trong ba thời gian quá khứ hiện tại vị lai, cũng chẳng phải là chẳng biết rõ ba thời gian. Ðây gọi là đại Bồ-Tát phát xu đại thừa, vì pháp dụng vô sở đắc vậy.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Ðại Bồ-Tát trí huệ chẳng đi trong ba cõi dục giới sắc giới vô sắc giới, cũng phải là chẳng biết rõ ba cõi, vì pháp dụng vô sở đắc vậy. Ðây gọi là đại Bồ-Tát phát xu đại thừa.
            Lại này ngài Xá-Lợi-Phất! Ðại Bồ-Tát trí huệ chẳng đi trong pháp thế gian pháp xuất thế gian pháp hữu vi pháp vô vi pháp hữu lậu pháp vô lậu, cũng chẳng phải là chẳng biết rõ tất cả pháp, vì pháp dụng vô sở đắc vậy. Ðây gọi là đại Bồ-Tát phát xu đại thừa.