- KINH TRUNG A HÀM
Hán Dịch: Phật
Ðà Da Xá & Trúc Phật Niệm
Việt dịch: Thích Tuệ Sỹ
|
- 04. PHẨM VỊ TẰNG HỮU PHÁP
-
- Tôi
nghe như vầy:
- Một thời sau
khi Phật nhập Niết-bàn không bao lâu, có một số đông Tỳ-kheo
thượng tôn trưởng lão du hóa tại Bệ-xá-li, ở bên dòng sông Di
hầu, tại ngôi lầu cao.
- Bấy giờ Trưởng
giả Úc-già[02]
tổ chức đại bố thí như sau: Đãi ăn cho những khách từ phương
xa đến, đãi ăn cho các hành khách, các bệnh nhân và các người
nuôi bệnh; thường dọn cháo, thường dọn cơm, cung cấp cho người
trông nom tăng viện; thường mời đại chúng gồm hai mươi vị
Tỳ-kheo đến thọ thực, cứ mỗi năm ngày đều có mời chúng Tỳ-kheo
đến ăn. Ông tổ chức đại bố thí như vậy.
- Trên biển lại
còn có một chiếc tàu buồm lớn chở đầy hàng hóa trở về, giá trị
đến trăm ngàn, vừa bị chìm mất.
- Số đông Tỳ-kheo
thượng tôn trưởng lão nghe Trưởng giả Úc-già tổ chức đại bố
thí như sau: Đãi ăn cho những khách từ phương xa đến, đãi ăn
cho các hành khách, các bệnh nhân và các người nuôi bệnh;
thường dọn cháo, thường dọn cơm, cung cấp cho người trông nom
tăng viện; thường mời đại chúng gồm hai mươi vị Tỳ-kheo đến
thọ thực, cứ mỗi năm ngày đều có mời chúng Tỳ-kheo đến ăn.
- Các vị ấy nghe
rồi bàn luận với nhau rằng:
- “Này chư Hiền,
vị nào có thể đến nói với với Trưởng giả Úc-già rằng: ‘Này
Trưởng giả, nên thôi, chớ bố thí nữa. Sau này Trưởng giả sẽ tự
biết’?”
- Rồi các vị ấy
nghĩ như vầy: “Tôn giả A-nan là thị giả của Phật, nhận được sự
chỉ giáo của Đức Thế Tôn; được Phật và các vị đồng phạm hạnh
có trí khen ngợi. Tôn giả A-nan có thể đến nói với Trưởng giả
Úc-già rằng: ‘Này Trưởng giả, nên thôi, chớ bố thí nữa. Sau
này Trưởng giả sẽ tự biết’.”
- “– Này chư
Hiền, chúng ta nên cùng nhau đến Tôn giả A-nan trình bày sự
việc như thế.” Bấy giờ số đông Tỳ-kheo thượng tôn trưởng lão
đi đến chỗ Tôn giả A-nan, cùng nhau chào hỏi, rồi ngồi sang
một bên thưa rằng:
- “Thưa Hiền giả
A-nan, ngài có biết không? Trưởng giả Úc-già tổ chức đại bố
thí như sau: đãi ăn cho những khách từ phương xa đến, đãi ăn
cho các hành khách, các bệnh nhân và các người nuôi bệnh;
thường dọn cháo, thường dọn cơm, cung cấp cho người trông nom
tăng viện; thường mời đại chúng gồm hai mươi vị Tỳ-kheo đến
thọ thực, cứ mỗi năm ngày đều có mời chúng Tỳ-kheo đến ăn. Ông
tổ chức đại bố thí như vậy. Trên biển lại còn có một chiếc tàu
buồm lớn chở đầy hàng hóa trở về, giá trị đến trăm ngàn, vừa
bị chìm mất. Chúng tôi cùng bàn luận với nhau như thế này: vị
nào có thể đến nói với với Trưởng giả Úc-già rằng ‘Này Trưởng
giả, nên thôi, chớ bố thí nữa. Sau này Trưởng giả sẽ tự biết’?
Lại nghĩ như vầy: Tôn giả A-nan là thị giả của Phật, nhận được
sự chỉ giáo của Đức Thế Tôn; được Phật và các vị đồng phạm
hạnh có trí khen ngợi. Tôn giả A-nan có thể đến nói với Trưởng
giả Úc-già rằng ‘Này Trưởng giả, nên thôi, chớ bố thí nữa. Sau
này Trưởng giả sẽ tự biết’. Này Hiền giả A-nan, ngài có thể
đến bảo với Trưởng giả Úc-già rằng ‘Này Trưởng giả, nên thôi,
chớ bố thí nữa. Sau này Trưởng giả sẽ tự biết Trưởng giả’.”
- Tôn giả A-nan
thưa với các Tỳ-kheo thượng tôn trưởng lão rằng:
- “Thưa các Tôn
giả, Trưởng giả Úc-già tính tình nghiêm nghị; nếu tôi tự tiện
nói thì biết đâu làm Trưởng giả không vui. Thưa các ngài, tôi
đại diện cho ai để nói đây?”
- Các Tỳ-kheo
thượng tôn trưởng lão trả lời rằng:
- “Hiền giả nên
xưng là chúng Tỳ-kheo bảo như vậy. Sau khi ngài xưng là chúng
Tỳ-kheo bảo vậy, ông ấy sẽ không còn nói gì nữa.”
- Tôn giả A-nan
liền im lặng nhận lời các vị Tỳ-kheo thượng tôn trưởng lão.
Bấy giờ các Tỳ-kheo thượng tôn trưởng lão biết Tôn giả A-nan
im lặng nhận lời rồi, liền từ chỗ ngồi đứng dậy đi quanh Tôn
giả A-nan rồi ai về chỗ ấy. Sau khi đêm qua vào lúc hừng sáng,
Tôn giả A-nan khoác y, cầm bát đi đến nhà Trưởng giả Úc-già.
Trưởng giả Úc-già thấy Tôn giả A-nan từ xa đi lại, liền từ chỗ
ngồi đứng dậy, trịch vai sửa áo chắp tay hướng về Tôn giả
A-nan thưa rằng:
- “Kính chào Tôn
giả A-nan, Tôn giả từ lâu không đến đây. Mời ngồi lên giường
này.”
- Tôn giả A-nan
liền ngồi lên giường ấy. Trưởng giả Úc-già đảnh lễ dưới chân
Tôn giả A-nan, rồi ngồi sang một bên. Tôn giả A-nan bảo rằng:
- “Trưởng giả có
biết không? Trưởng giả đã tổ chức đại bố thí như sau: đãi ăn
cho những khách từ phương xa đến, đãi ăn cho các hành khách,
các bệnh nhân và các người nuôi bệnh; thường dọn cháo, thường
dọn cơm, cung cấp cho người trông nom tăng viện; thường mời
đại chúng gồm hai mươi vị Tỳ-kheo đến thọ thực, cứ mỗi năm
ngày đều có mời chúng Tỳ-kheo đến ăn. Trưởng giả tổ chức đại
bố thí như vậy. Trên biển lại còn có một chiếc tàu buồm lớn
chở đầy hàng hóa trở về, giá trị đến trăm ngàn, vừa bị chìm
mất. Này Trưởng giả, nên thôi, chớ bố thí nữa. Sau này Trưởng
giả sẽ tự biết.”
- Trưởng giả thưa
rằng:
- “Bạch Tôn giả
A-nan, đây là lời nói của ai vậy?”
- Tôn giả A-nan
đáp rằng:
- “Này Trưởng
giả, tôi truyền lại lời của chúng Tỳ-kheo.”
- Trưởng giả thưa
rằng:
- “Nếu Tôn giả
A-nan truyền lại lời của chúng Tỳ-kheo, thì không có gì phải
luận. Còn nếu tự mình nói như vậy thì có thể làm cho con rất
không được vừa lòng. Bạch Tôn giả A-nan, nếu con có thí xả như
thế, có huệ thí như thế, dù tất cả tài vật đều khô cạn, cũng
chỉ làm cho con mãn nguyện thôi. Giống như ý nguyện của Chuyển
luân vương vậy.
- Tôn giả A-nan
hỏi rằng:
- “Này Trưởng
giả, thế nào là ý nguyện của Chuyển luân vương?”
- Trưởng giả đáp:
- “Bạch Tôn giả
A-nan, người nghèo trong thôn nghĩ như vầy: ‘Mong sao ta trở
nên giàu nhất trong thôn’. Đó là ý nguyện của người ấy. Người
giàu trong thôn nghĩ như vầy: ‘Mong sao ta trở nên giàu nhất
trong ấp’. Đó là ý nguyện của người đó. Người giàu trong ấp
suy nghĩ như vầy: ‘Mong sao ta giàu nhất trong thành’. Đó là ý
nguyện của người ấy. Người giàu trong thành nghĩ như vầy:
‘Mong sao ta làm được chức tông chánh trong thành’. Đó là ý
nguyện của người ấy. Vị tông chánh trong thành nghĩ như vầy:
‘Mong sao ta làm được quan quốc tướng. Đó là ý nguyện của
người ấy. Quan quốc tướng suy nghĩ như vầy: ‘Mong sao ta làm
được vị tiểu vương’. Đó là ý nguyện của người ấy. Vị tiểu
vương suy nghĩ như vầy: ‘Mong sao ta làm được Chuyển luân
vương’. Đó là ý nguyện của người ấy. Vị Chuyển luân vương suy
nghĩ như vầy: ‘Mong sao ta làm được điều mà một thiện nam tử[03]
có thể làm, cạo bỏ râu tóc, mặc áo ca-sa, chí tín, lìa bỏ gia
đình, sống không gia đình, xuất gia học đạo để thành tựu phạm
hạnh vô thượng, tự tri, tự giác, tự tác chứng, thành tựu và an
trụ, biết như thật rằng: ‘Sự sanh đã dứt, phạm hạnh đã vững,
việc cần làm đã làm xong, không còn tái sanh nữa’. Đó là ý
nguyện Chuyển luân vương.
- “Bạch Tôn giả
A-nan, nếu con có thí xả như thế, có huệ thí như thế, dù cho
tất cả tài vật đều khô cạn, cũng chỉ làm cho con mãn nguyện
thôi, như thế là ý nguyện của vị Chuyển luân vương. Bạch Tôn
giả A-nan, con có pháp ấy.”
- Tôn giả A-nan
khen rằng:
- “Này Trưởng
giả, nếu có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu.”
- “Bạch Tôn giả,
con không phải chỉ có pháp này mà thôi. Lại nữa, bạch Tôn giả
A-nan, khi con đến chúng viên, nếu trước hết mà gặp một vị
Tỳ-kheo nào, con liền đảnh lễ. Nếu vị Tỳ-kheo ấy kinh hành,
thì con cũng kinh hành. Nếu vị ấy ngồi, con cũng ngồi theo một
bên, ngồi rồi nghe pháp. Vị Tôn giả ấy thuyết pháp cho con
nghe; con cũng thuyết pháp cho vị Tôn giả ấy nghe. Vị Tôn giả
ấy vấn sự con, con cũng vấn sự vị Tôn giả ấy. Vị Tôn giả ấy
trả lời câu hỏi của con, con cũng trả lời vị Tôn giả ấy. Con
nhớ chưa từng có lần nào con khinh mạn các vị Tỳ-kheo thượng
tôn trưởng lão, trung hay hạ. Bạch Tôn giả A-nan, con có pháp
ấy.”
- Tôn giả A-nan
khen rằng:
- “Này Trưởng
giả, nếu có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu.”
- “Bạch Tôn giả
A-nan, con không phải chỉ có pháp này mà thôi. Lại nữa, bạch
Tôn giả A-nan, khi con ở giữa chúng Tỳ-kheo, hành sự bố thí,
thì có chư Thiên trụ giữa hư không bảo con rằng: ‘Này Trưởng
giả, đây là vị A-la-hán, đây là vị Hướng A-la-hán, đây là vị
A-na-hàm, đây là vị Hướng A-na-hàm, đây là vị Tư-đà-hàm, đây
là vị Hướng Tư-đà-hàm, đây là vị Tu-đà-hoàn, đây là vị Hướng
Tu-đà-hoàn. Vị này tinh tấn, vị này không tinh tấn’. Bạch Tôn
giả, khi con cúng thí cho đại chúng Tỳ-kheo, con nhớ chưa từng
có ý phân biệt. Bạch Tôn giả A-nan, con có pháp ấy.”
- Tôn giả A-nan
khen rằng:
- “Này Trưởng
giả, nếu có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu.”
- “Bạch Tôn giả
A-nan, con không phải chỉ có pháp này mà thôi. Lại nữa, bạch
Tôn giả, khi con hành sự bố thí ở trong chúng Tỳ-kheo, có chư
Thiên trên hư không bảo con rằng: ‘Này Trưởng giả, có Đức Như
Lai, Vô Sở Trước, Đẳng Chánh Giác, Pháp được Thế Tôn khéo
thuyết, và Thánh chúng của Như Lai khéo thú hướng’. Bạch Tôn
giả, con không do vi trời kia mà có tín, không do vị trời kia
mà dục lạc, không nghe theo vị kia, nhưng con tự có tịnh trí
để biết Đức Như Lai, Vôâ Sở Trước, Đẳng Chánh Giác, Pháp được
Thế Tôn khéo thuyết, và Thánh chúng của Như Lai khéo thú
hướng. Bạch Tôn giả, con có pháp ấy.”
- Tôn giả A-nan
khen rằng:
- “Này Trưởng
giả, nếu có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu.”
- “Bạch Tôn giả
A-nan, con không phải chỉ có pháp này mà thôi. Lại nữa, bạch
Tôn giả A-nan, con ly dục, ly ác bất thiện pháp, v.v..., cho
đến, thành tựu và an trụ[01]. Bạch Tôn giả A-nan, con có pháp
ấy.”
- Tôn giả A-nan
khen rằng:
- “Này Trưởng
giả, nếu ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu.”
- Rồi thì, Trưởng
giả Úc-già liền thưa với Tôn giả A-nan rằng:
- “Tôn giả A-nan,
mời ở lại đây thọ thực.”
- Tôn giả A-nan
im lặng nhận lời mời của Trưởng giả Úc-già. Sau khi biết Tôn
giả A-nan đã im lặng nhận lời, Trưởng giả Úc-già liền từ chỗ
ngồi đứng dậy, tự mình múc nước rửa tay, rồi đem tất cả rất
nhiều món ăn cứng và mềm rất mỹ diệu tinh khiết, ngon lành, tự
tay hầu sớt, để cho Tôn giả ăn được no đủ. Ăn xong, dọn cất đồ
đạc và dùng nước rồi, lấy một giường nhỏ ngồi riêng để nghe
pháp.
- Tôn giả A-nan
thuyết pháp cho Trưởng giả, khuyến giáo, khích lệ, làm cho
hoan hỷ. Sau khi bằng vô lượng phương tiẹân thuyết pháp cho
ông, khuyến giáo, khích lệ, làm cho hoan hỷ rồi, Tôn giả liền
từ chỗ ngồi đứng dậy mà đi.
- Tôn giả A-nan
thuyết pháp như vậy. Trưởng giả Úc-già sau khi nghe Tôn giả
A-nan thuyết pháp, hoan hỷ phụng hành.
-
-
Chú Thích:
-
[01] Không thấy Pāli
tương đương. Xem cht.1,
Kinh số 38 trên.
-
[02] Có lẽ Pāli:
Ugga-gahapi Vesālika, gia chủ Ugga, người Vesāli.
-
[03] Hán: tộc tánh tử. Pāli: kulaputta.
|