KINH CHÁNH TRI KIẾN
(Sammaditthisuttam)
Như vầy tôi nghe.
Một thời Thế Tôn ở Savatthi (Xá-vệ), tại Jetavana
(Kỳ-đà Lâm), vườn ông Anathapindika (Cấp Cô Độc). Lúc bấy giờ,
Tôn giả Sariputta (Xá-lợi-phất) gọi các Tỷ-kheo: "Này các
Tỷ-kheo". - "Hiền giả", các Tỷ-kheo ấy vâng đáp Tôn giả
Sariputta. Tôn giả Sariputta nói như sau:
– Chư Hiền, chánh tri kiến, chánh tri kiến, được gọi
là như vậy. Chư Hiền, cho đến như thế nào, một Thánh đệ tử có
chánh tri kiến, có tri kiến chánh trực, có lòng tin Pháp tuyệt
đối và thành tựu diệu pháp này?
– Chúng tôi từ xa đến để được hiểu ý nghĩa lời nói
ấy từ Tôn giả Sariputta. Thật lành thay, nếu Tôn giả Sariputta
giảng cho ý nghĩa lời nói ấy. Sau khi nghe Tôn giả Sariputta,
các Tỷ-kheo sẽ thọ trì.
– Chư Hiền, vậy hãy nghe, hãy khéo tác ý. Ta sẽ
giảng.
– Thưa vâng, Hiền giả! - Các Tỷ-kheo vâng đáp Tôn
giả Sariputta.
Tôn giả Sariputta nói như sau:
– Chư Hiền, khi Thánh đệ tử tuệ tri được bất thiện
và tuệ tri được căn bổn bất thiện, tuệ tri được thiện và tuệ tri
được căn bổn thiện, chư Hiền, khi ấy Thánh đệ tử có chánh tri
kiến, có tri kiến chánh trực, có lòng tin Pháp tuyệt đối và
thành tựu diệu pháp này. Chư Hiền, thế nào là bất thiện, thế nào
là căn bổn bất thiện, thế nào là thiện, thế nào là căn bổn
thiện? Chư Hiền, sát sanh là bất thiện, lấy của không cho là bất
thiện, tà hạnh trong các dục là bất thiện, nói láo là bất thiện,
nói hai lưỡi là bất thiện, ác khẩu là bất thiện, nói phù phiếm
là bất thiện, tham dục là bất thiện, sân là bất thiện, tà kiến
là bất thiện. Chư Hiền, như vậy gọi là bất thiện. Và chư Hiền,
thế nào là căn bổn bất thiện? Tham là căn bổn bất thiện, sân là
căn bổn bất thiện, si là căn bổn bất thiện. Chư Hiền, như vậy
gọi là căn bổn bất thiện. Và này chư Hiền, thế nào là thiện? Từ
bỏ sát sanh là thiện, từ bỏ lấy của không cho là thiện, từ bỏ tà
hạnh trong các dục là thiện, từ bỏ nói láo là thiện, từ bỏ nói
hai lưỡi là thiện, từ bỏ ác khẩu là thiện, từ bỏ nói phù phiếm
là thiện, không tham dục là thiện, không sân là thiện, chánh tri
kiến là thiện. Chư Hiền, như vậy gọi là thiện. Chư Hiền, thế nào
là căn bổn thiện? Không tham là căn bổn thiện, không sân là căn
bổn thiện, không si là căn bổn thiện. Chư Hiền, như vậy gọi là
căn bổn thiện. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ tử tuệ tri bất thiện
như vậy, tuệ tri căn bổn bất thiện như vậy, tuệ tri thiện như
vậy, tuệ tri căn bổn thiện như vậy, khi ấy, vị ấy đoạn trừ tất
cả tham tùy miên, tẩy sạch sân tùy miên, nhổ tận gốc kiến mạn
tùy miên "Tôi là", đoạn trừ vô minh, khiến minh khởi lên, diệt
tận khổ đau ngay trong hiện tại. Chư Hiền, như vậy Thánh đệ tử
có chánh tri kiến, có tri kiến chánh trực, có lòng tin pháp
tuyệt đối và thành tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả!
Các Tỷ-kheo ấy, sau khi hoan hỷ, tín thọ lời nói Tôn
giả Sariputta và hỏi thêm Tôn giả Sariputt âu hỏi như sau:
– Này Hiền giả, có thể có pháp môn nào khác, nhờ
pháp môn này vị Thánh đệ tử có chánh tri kiến, có tri kiến chánh
trực, có lòng tin Pháp tuyệt đối và thành tựu diệu pháp này?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ
tử tuệ tri thức ăn, tuệ tri tập khởi của thức ăn, tuệ tri đoạn
diệt của thức ăn, và tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của
thức ăn, chư Hiền khi ấy Thánh đệ tử có chánh tri kiến, có tri
kiến chánh trực, có lòng tin Pháp tuyệt đối và thành tựu diệu
pháp này. Chư Hiền, thế nào là thức ăn, thế nào là tập khởi của
thức ăn, thế nào là đoạn diệt của thức ăn, thế nào là con đường
đưa đến đoạn diệt của thức ăn? Chư Hiền, có bốn loại thức ăn
này, khiến các loài chúng sanh đã sanh được an trú hay các loài
hữu tình sẽ sanh được hỗ trợ cho sanh. Thế nào là bốn? Đoàn
thực, loại thô hay loại tế, xúc thực là thứ hai, tư niệm thực là
thứ ba, thức thực là thứ tư. Từ tập khởi của ái có tập khởi của
thức ăn, từ đoạn diệt của ái có đoạn diệt của thức ăn. Thánh Đạo
Tám Ngành này là con đường đưa đến đoạn diệt của thức ăn, tức
là: Chánh Tri kiến, Chánh Tư duy, Chánh Ngữ, Chánh Nghiệp, Chánh
Mạng, Chánh Tinh tấn, Chánh Niệm, Chánh Định. Chư Hiền, khi nào
Thánh đệ tử tuệ tri thức ăn như vậy, tuệ tri tập khởi của thức
ăn như vậy, tuệ tri đoạn diệt của thức ăn như vậy, tuệ tri con
đường đưa đến đoạn diệt của thức ăn như vậy, khi ấy, vị ấy đoạn
trừ tất cả tham tùy miên, tẩy sạch sân tùy miên, nhổ tận gốc
kiến mạn tùy miên "Tôi là", đoạn trừ vô minh, khiến minh khởi
lên, diệt tận khổ đau ngay trong hiện tại. Chư Hiền, như vậy
Thánh đệ tử có chánh tri kiến, có tri kiến chánh trực, có lòng
tin Pháp tuyệt đối và thành tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả!
Các Tỷ-kheo ấy, sau khi hoan hỷ, tín thọ lời nói Tôn
giả Sariputta liền hỏi thêm Tôn giả Sariputt âu hỏi như sau:
– Này Hiền giả, có pháp môn nào khác, nhờ pháp môn
này Thánh đệ tử có chánh tri kiến, có tri kiến chánh trực, có
lòng tin Pháp tuyệt đối và thành tựu diệu pháp này?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ
tử tuệ tri Khổ, tuệ tri Tập khởi của khổ, tuệ tri Đoạn diệt của
khổ, tuệ tri con Đường đưa đến đoạn diệt của khổ, chư Hiền, khi
ấy Thánh đệ tử có chánh tri kiến, có tri kiến chánh trực, có
lòng tin Pháp tuyệt đối và thành tựu diệu pháp này. Chư Hiền,
thế nào là Khổ, thế nào là Tập khởi của khổ, thế nào là Đoạn
diệt của khổ, thế nào là con Đường đưa đến đoạn diệt của khổ?
Sanh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ, chết là khổ, sầu bi khổ ưu
não là khổ, cầu không được là khổ, tóm lại năm thủ uẩn là khổ.
Chư Hiền, như vậy gọi là Khổ. Chư Hiền, thế nào là Tập khởi của
khổ? Chính là ái đưa đến tái sanh, cùng khởi hỷ dục và tham
hướng đến tái sanh, cùng khởi hỷ dục và tham, tìm cầu hỷ lạc chỗ
này chỗ kia, tức là dục ái, phi hữu ái. Chư Hiền, như vậy gọi là
Tập khởi của khổ. Chư Hiền, thế nào là Đoạn diệt của khổ? Đó là
sự đoạn diệt ly tham, không có dư tàn, sự quăng bỏ, sự từ bỏ, sự
giải thoát, sự vô chấp khát ái ấy. Chư Hiền, thế nào là con
Đường đưa đến đoạn diệt của khổ? Chính là Thánh Đạo Tám Ngành
đưa đến khổ diệt, tức là Chánh tri kiến... Chánh Định. Chư Hiền,
khi nào Thánh đệ tử tuệ tri Khổ như vậy, tuệ tri Tập khởi của
khổ như vậy, tuệ tri Đoạn diệt của khổ như vậy, tuệ tri con
Đường đưa đến đoạn diệt của khổ như vậy, khi ấy vị ấy đoạn trừ
tất cả tham tùy miên, tẩy sạch sân tùy miên,... (như trên)... và
thành tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả... (như trên)... Này Hiền
giả, có thể có pháp môn nào khác, nhờ pháp môn này Thánh đệ
tử... (như trên)... thành tựu diệu pháp này?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ
tử tuệ tri già chết, tuệ tri tập khởi của già chết, tuệ tri đoạn
diệt của già chết, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của già
chết, chư Hiền, khi ấy Thánh đệ tử có chánh tri kiến,... (như
trên)... và thành tựu diệu pháp này. Chư Hiền, thế nào là già
chết, thế nào là tập khởi của già chết, thế nào là đoạn diệt của
già chết, thế nào là con đường đưa đến đoạn diệt của già chết?
Thuộc bất kỳ hữu tính giới nào, trong từng mỗi loại hữu tình, sự
già cả, suy lão, rụng răng, tóc bạc da nhăn, tuổi thọ ngày một
hao mòn, bại hoại các căn; chư Hiền, như vậy gọi là già. Chư
Hiền thế nào là chết? Thuộc bất kỳ hữu tình giới nào trong từng
mỗi loại hữu tình, sự mệnh một, từ trần, hủy hoại, hoại diệt, tử
biệt, mệnh chung, hủy hoại các uẩn, vất bỏ hình hài; chư Hiền,
như vậy gọi là chết. Già như vậy và chết như vậy, chư Hiền, như
vậy gọi là già chết. Từ sự tập khởi của sanh, có sự tập khởi của
già chết, từ sự đoạn diệt của sanh, có sự đoạn diệt của già
chết. Thánh Đạo Tám Ngành này là con đường đưa đến đoạn diệt của
già chết, tức là: Chánh Tri kiến... (như trên)... Chánh Định.
Chư Hiền, khi nào Thánh đệ tử tuệ tri già chết như vậy, tuệ tri
tập khởi của già chết như vậy, tuệ tri đoạn diệt của già chết
như vậy, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của già chết như
vậy, khi ấy, vị ấy đoạn trừ tất cả tham tùy miên, tẩy sạch sân
tùy miên... (như trên)..., và thành tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả... (như trên)... Này Hiền
giả, có thể có pháp môn nào khác...?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ
tử tuệ tri sanh, tuệ tri tập khởi của sanh, tuệ tri đoạn diệt
của sanh, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của sanh, chư
Hiền, khi ấy vị Thánh đệ tử có chánh tri kiến... (như trên)...
và thành tựu diệu pháp này. Chư Hiền, thế nào là sanh, thế nào
là tập khởi của sanh, thế nào là đoạn diệt của sanh, thế nào là
con đường đưa đến đoạn diệt của sanh? Thuộc bất kỳ hữu tình giới
nào, trong từng mỗi loại hữu tình, sự sanh, hiện khởi, xuất
hiện, hiện diện, hiện hành các uẩn, tụ đắc các xứ; Chư Hiền, như
vậy gọi là sanh. Từ sự tập khởi của hữu có sự tập khởi của sanh,
từ sự đoạn diệt của hữu, có sự đoạn diệt của sanh, và Thánh Đạo
Tám Ngành này là con đường đưa đến đoạn diệt của sanh, tức là:
Chánh Tri kiến... Chánh Định. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ tử tuệ
tri được sanh như vậy, tuệ tri được tập khởi của sanh như vậy,
tuệ tri được đoạn diệt của sanh như vậy, tuệ tri được con đường
đưa đến đoạn diệt của sanh như vậy, khi ấy, vị ấy đoạn trừ tất
cả tham tùy miên... (như trên)... như vậy... (như trên)... và
thành tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả... (như trên)... Này Hiền
giả, có pháp môn nào khác...?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ
tử tuệ tri hữu, tuệ tri tập khởi của hữu, tuệ tri đoạn diệt của
hữu, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của hữu, chư Hiền, khi
ấy vị Thánh đệ tử có chánh tri kiến... và thành tựu diệu pháp
này. Chư Hiền, thế nào là hữu, thế nào là tập khởi của hữu, thế
nào là đoạn diệt của hữu, thế nào là con đường đưa đến đoạn diệt
của hữu? Chư Hiền, có ba hữu này: dục hữu, sắc hữu, vô sắc hữu.
Từ tập khởi của thủ, có tập khởi của hữu; từ đoạn diệt của thủ
có đoạn diệt của hữu và Thánh Đạo Tám Ngành này là con đường đưa
đến đoạn diệt của hữu, tức là: Chánh Tri kiến... Chánh Định. Chư
Hiền, khi nào Thánh đệ tử tuệ tri hữu như vậy, tuệ tri tập khởi
của hữu như vậy, tuệ tri đoạn diệt của hữu như vậy, tuệ tri con
đường đưa đến đoạn diệt của hữu như vậy, khi ấy, vị ấy đoạn trừ
tất cả tham tùy miên... và thành tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả... (như trên)... Này Hiền
giả, có thể có pháp môn nào khác...?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ
tử tuệ tri tập khởi của thủ, tuệ tri đoạn diệt của thủ, tuệ tri
con đường đưa đến đoạn diệt của thủ, khi ấy Thánh đệ tử có Chánh
Tri kiến... và thành tựu diệu pháp này. Chư Hiền, thế nào là
thủ, thế nào là tập khởi của thủ, thế nào là đoạn diệt của thủ,
thế nào là con đường đưa đến đoạn diệt của thủ? Chư Hiền, có bốn
thủ này: dục thủ, kiến thủ, giới cấm thủ, ngã luận thủ. Từ tập
khởi của ái, có tập khởi của thủ; từ đoạn diệt của ái, có đoạn
diệt của thủ; và Thánh Đạo Tám Ngành này là con đường đưa đến
đoạn diệt của thủ, tức là: Chánh Tri kiến... Chánh Định. Chư
Hiền, khi nào Thánh đệ tử tuệ tri thủ như vậy, tuệ tri tập khởi
của thủ như vậy, tuệ tri đoạn diệt của thủ như vậy, tuệ tri con
đường đưa đến đoạn diệt của thủ như vậy, khi ấy, vị ấy đoạn trừ
tất cả tham tùy miên và thành tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả... (như trên)... Này Hiền
giả, có pháp môn nào khác...?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền khi nào Thánh đệ tử
tuệ tri ái, tuệ tri tập khởi của ái, tuệ tri đoạn diệt của ái,
tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của ái, khi ấy Thánh đệ tử
có Chánh Tri kiến... và thành tựu diệu pháp này. Chư Hiền, thế
nào là ái, thế nào là tập khởi của ái, thế nào là đoạn diệt của
ái, thế nào là con đường đưa đến đoạn diệt của ái? Chư Hiền, có
sáu loại này: sắc ái, thanh ái, hương ái, vị ái, xúc ái, pháp
ái. Từ tập khởi của thọ, có tập của ái, từ đoạn diệt của thọ, có
đoạn diệt của ái, và Thánh Đạo Tám Ngành này là con đường đưa
đến đoạn diệt của ái, tức là: Chánh Tri kiến... Chánh Định. Chư
Hiền, khi nào Thánh đệ tử tuệ tri ái như vậy, tuệ tri tập khởi
của ái như vậy, tuệ tri đoạn diệt của ái như vậy, tuệ tri con
đường đưa đến đoạn diệt của ái như vậy, khi ấy, vị ấy, đoạn trừ
tất cả tham tùy miên... và thành tựu diệu pháp.
– Lành thay, Hiền giả... (như trên)... Này Hiền
giả, có thể có pháp môn nào khác...?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ
tử tuệ tri thọ, tuệ tri tập khởi của thọ, tuệ tri đoạn diệt của
thọ, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của thọ, khi ấy Thánh
đệ tử có chánh tri kiến và thành tựu diệu pháp này. Chư Hiền,
thế nào là thọ, thế nào là tập khởi của thọ, thế nào là đoạn
diệt của thọ, thế nào là con đường đưa đến đoạn diệt của thọ?
Chư Hiền, có sáu loại thọ này: thọ do nhãn xúc sanh, thọ do nhĩ
xúc sanh, thọ do tỷ xúc sanh, thọ do thiệt xúc sanh, thọ do thân
xúc sanh, thọ do ý xúc sanh. Từ tập khởi của xúc, có tập khởi
của thọ; từ đoạn diệt của xúc, có đoạn diệt của thọ; và Thánh
Đạo Tám Ngành này là con đường đưa đến đoạn diệt của thọ, tức
là: Chánh Tri kiến... Chánh Định. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ tử
tuệ tri thọ như vậy, tuệ tri tập khởi của thọ như vậy, tuệ tri
đoạn diệt của thọ như vậy, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt
của thọ như vậy, khi ấy, vị ấy đoạn trừ tất cả tham tùy miên...
và thành tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả... (như trên)... Này Hiền
giả, có thể có pháp môn nào khác...?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ
tử tuệ tri xúc, tuệ tri tập khởi của xúc, tuệ tri đoạn diệt của
xúc, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của xúc, khi ấy Thánh
đệ tử có chánh tri kiến và thành tựu diệu pháp này. Chư Hiền,
thế nào là xúc, thế nào là tập khởi của xúc, thế nào là đoạn
diệt của xúc, thế nào là con đường đưa đến đoạn diệt của xúc?
Chư Hiền, có sau loại xúc này: nhãn xúc, nhĩ xúc, tỷ xúc, thiệt
xúc, thân xúc, ý xúc. Từ tập khởi của sáu nhập, có tập khởi từ
xúc; từ đoạn diệt của sáu nhập, có đoạn diệt của xúc, và Thánh
Đạo Tám Ngành này là con đường đưa đến đoạn diệt của xúc, tức
là: Chánh Tri kiến... Chánh Định. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ tử
tuệ tri xúc như vậy, tuệ tri tập khởi của xúc như vậy, tuệ tri
đoạn diệt của xúc như vậy, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt
của xúc như vậy, khi ấy, vị ấy đoạn trừ tất cả tham tùy miên...
và thành tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả...câu hỏi như sau: Hiền giả,
có thể có pháp môn nào khác...?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ
tử tuệ tri sáu nhập, tuệ tri tập khởi của sáu nhập, tuệ tri đoạn
diệt của sáu nhập, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của sáu
nhập, khi ấy Thánh đệ tử có chánh tri kiến... và thành tựu diệu
pháp này. Chư Hiền, thế nào là sáu nhập, thế nào là tập khởi của
sáu nhập, thế nào là đoạn diệt của sáu nhập, thế nào là con
đường đưa đến đoạn diệt của sáu nhập? Chư Hiền, có sáu nhập này:
nhãn nhập, nhĩ nhập, tỷ nhập, thiệt nhập, thân nhập, ý nhập. Từ
tập khởi của danh sắc có tập khởi của sáu nhập; từ đoạn diệt của
danh sắc có đoạn diệt của sáu nhập; và Thánh Đạo Tám Ngành này
là con đường đưa đến đoạn diệt của sáu nhập, tức là: Chánh Tri
kiến... Chánh Định. Chư Hiền, chỉ khi nào vị Thánh đệ tử tuệ tri
sáu nhập như vậy, tuệ tri tập khởi của sáu nhập như vậy, tuệ tri
đoạn diệt của sáu nhập như vậy, tuệ tri con đường đưa đến đoạn
diệt của sáu nhập như vậy, khi ấy, vị ấy đoạn trừ tất cả tham
tùy miên... và thành tựu diệu hạnh pháp này.
– Lành thay, Hiền giả... (như trên)... Này Hiền
giả, có thể có pháp môn nào khác...?
Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ tử
tuệ tri danh sắc, tuệ tri tập khởi của danh sắc, tuệ tri đoạn
diệt của danh sắc, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của danh
sắc, khi ấy Thánh đệ tử có chánh tri kiến... và thành tựu diệu
pháp này. Chư Hiền, thế nào là danh sắc, thế nào là tập khởi của
danh sắc, thế nào là đoạn diệt của danh sắc, thế nào là con
đường đưa đến đoạn diệt của danh sắc? Thọ, tưởng, tư, xúc, tác
ý, chư Hiền, như vậy gọi là danh; bốn đại và sắc do bốn đại tạo
thành, chư Hiền, như vậy gọi là sắc; như vậy đây là danh và đây
là sắc, Chư Hiền, như vậy gọi là danh sắc. Từ tập khởi của thức,
có tập khởi của danh sắc; từ đoạn diệt của thức, có đoạn diệt
của danh sắc; và Thánh Đạo Tám Ngành này là con đường đưa đến
đoạn diệt của danh sắc, tức là: Chánh Tri kiến... Chánh Định.
Chư Hiền, khi nào Thánh đệ tử tuệ tri danh sắc như vậy, tuệ tri
tập khởi của danh sắc như vậy, tuệ tri đoạn diệt của danh sắc
như vậy, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của danh sắc như
vậy, khi ấy, vị ấy, đoạn trừ tất cả tham tùy miên... và thành
tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả... (như trên)... Này Hiền
giả, có thể có pháp môn nào khác...?
Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ tử
tuệ tri thức, tuệ tri tập khởi của thức, tuệ tri đoạn diệt của
thức, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của thức, khi ấy Thánh
đệ tử có chánh tri kiến... và thành tựu diệu pháp này. Chư Hiền,
thế nào là thức, thế nào là tập khởi của thức, thế nào là đoạn
diệt của thức, thế nào là con đường đưa đến đoạn diệt của thức?
Chư Hiền, có sáu loại thức này: nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức,
thiệt thức, thân thức, ý thức. Từ tập khởi của hành, có tập khởi
của thức; từ đoạn diệt của hành có đoạn diệt của thức; và Thánh
Đạo Tám Ngành này là con đường đưa đến đoạn diệt của thức, tức
là: Chánh Tri kiến... Chánh Định. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ tử
tuệ tri thức như vậy, tuệ tri tập khởi của thức như vậy, tuệ tri
đoạn diệt của thức như vậy, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt
của thức như vậy, khi ấy, vị ấy đoạn trừ tất cả tham tùy miên...
và thành tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả... (như trên)... Này Hiền
giả, có thể có pháp môn nào khác...?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ
tử tuệ tri hành, tuệ tri tập khởi của hành, tuệ tri đoạn diệt
của hành, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của hành, khi ấy
Thánh đệ tử có chánh tri kiến... và thành tựu diệu pháp này. Chư
Hiền, thế nào là hành, thế nào là tập khởi của hành, thế nào là
đoạn diệt của hành, thế nào là con đường đưa đến đoạn diệt của
hành? Chư Hiền, có ba loại hành này: thân hành, ngữ hành, tâm
hành. Từ tập khởi của vô minh, có tập khởi của hành; từ đoạn
diệt của vô minh, có đoạn diệt của hành; và Thánh Đạo Tám Ngành
này là con đường đưa đến đoạn diệt của hành, tức là: Chánh Tri
kiến... Chánh Định. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ tử tuệ tri hành
như vậy, tuệ tri tập khởi của hành như vậy, tuệ tri đoạn diệt
của hành như vậy, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của hành
như vậy, khi ấy, vị ấy đoạn trừ tất cả tham tùy miên... và thành
tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả... (như trên)... Này Hiền
giả, có thể có pháp môn nào khác...?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ
tử tuệ tri vô minh, tuệ tri tập khởi của vô minh, tuệ tri đoạn
diệt của vô minh, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của vô
minh, khi ấy, Thánh đệ tử có chánh tri kiến... (như trên)... và
thành tựu diệu pháp này. Chư Hiền, thế nào là vô minh, thế nào
là tập khởi của vô minh, thế nào là đoạn diệt của vô minh, thế
nào là con đường đưa đến đoạn diệt của vô minh? Sự không tuệ tri
về khổ, không tuệ tri về khổ tập, không tuệ tri về khổ diệt,
không tuệ tri về con đường đưa đến khổ diệt, Chư Hiền, như vậy
gọi là vô minh. Từ tập khởi của lậu hoặc, có tập khởi của vô
minh; từ đoạn diệt của lậu hoặc, có đoạn diệt của vô minh; và
Thánh Đạo Tám Ngành này là con đường đưa đến đoạn diệt của vô
minh, tức là: Chánh Tri kiến... Chánh Định. Chư Hiền, khi nào
Thánh đệ tử tuệ tri vô minh như vậy, tuệ tri tập khởi của vô
minh như vậy, tuệ tri đoạn diệt của vô minh như vậy, tuệ tri con
đường đưa đến đoạn diệt của vô minh như vậy, khi ấy, vị ấy đoạn
trừ tất cả tham tùy miên... và thành tựu diệu pháp này.
– Lành thay, Hiền giả!
Các vị Tỷ-kheo ấy, sau khi hoan hỷ, tín thọ lời nói
Tôn giả Sariputta, liền hỏi thêm Tôn giả Sariputta câu hỏi như
sau:
– Này Hiền giả, có thể có pháp môn nào khác, nhờ
pháp môn này Thánh đệ tử có chánh tri kiến, có tri kiến chánh
trực, có lòng tin pháp tuyệt đối và thành tựu diệu pháp này?
– Chư Hiền, có thể có. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ
tử tuệ tri lậu hoặc, tuệ tri tập khởi của lậu hoặc, tuệ tri đoạn
diệt của lậu hoặc, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của lậu
hoặc. Chư Hiền, khi ấy Thánh đệ tử có chánh tri kiến, có tri
kiến chánh trực, có lòng tin pháp tuyệt đối và thành tựu diệu
pháp này. Chư Hiền, thế nào là lậu hoặc, thế nào là tập khởi của
lậu hoặc, thế nào là đoạn diệt của lậu hoặc, thế nào là con
đường đưa đến đoạn diệt của lậu hoặc? Chư Hiền, có ba lậu hoặc
này: dục lậu, hữu lậu, vô minh lậu. Từ tập khởi của vô minh có
tập khởi của lậu hoặc; từ đoạn diệt của vô minh có đoạn diệt của
lậu hoặc và Thánh Đạo Tám Ngành này là con đường đưa đến đoạn
diệt của lậu hoặc, tức là: Chánh Tri kiến, Chánh Tư duy, Chánh
Ngữ, Chánh Nghiệp, Chánh Mạng, Chánh Tinh tấn, Chánh Niệm, Chánh
Định. Chư Hiền, khi nào Thánh đệ tử tuệ tri lậu hoặc như vậy,
tuệ tri tập khởi của lậu hoặc như vậy, tuệ tri đoạn diệt của lậu
hoặc như vậy, tuệ tri con đường đưa đến đoạn diệt của lậu hoặc
như vậy, khi ấy, vị ấy đoạn trừ tất cả tham tùy miên, tẩy sạch
sân tùy miên, nhổ tận gốc kiến mạn tùy miên "Tôi là", đoạn trừ
vô minh, khiến minh khởi lên, diệt tận khổ đau ngay trong hiện
tại. Chư Hiền, như vậy Thánh đệ tử có chánh tri kiến, có tri
kiến chánh trực, có lòng tin pháp tuyệt đối và thành tựu diệu
pháp này.
Tôn giả Sariputta thuyết giảng như vậy. Các Tỷ-kheo
ấy hoan hỷ, tín thọ lời giảng của Tôn giả Sariputta