TẬP SAN DƯỢC SƯ

Có những người họ cũng biết vậy, nhưng mà do vì cái bệnh ngoan cố cho nên không ngại đổ thừa do vì người này hãm hại, người kia không thích, hoặc đổ thừa cho hoàn cảnh, trách đời trách người ... Tuy nhiên nếu để cho tâm tư lắng đọng thì chúng ta sẽ thấy rõ vì quan niệm về tự do của chúng ta sai lầm, cuối cùng dẫn đến tình trạng vụng về, lầm lỡ đáng tiếc. Khi căn bản ban đầu đã không thật, chúng ta có khuynh hướng lo sợ, rồi từ đó cứ tiếp tục xây dựng cho những cái không thật kế tiếp. Càng không thật, rồi không thật, cuối cùng tự mình tách rời khỏi tình thương, khỏi nguồn sống đạo bạn của mình.

Nói đi rồi nói lại, nếu chúng ta biết sai lầm và thật sự chúng ta hối cải mà ngưng hẳn, và làm lại từ đầu thì đó là người hiểu và hết sức tốt đẹp. Đừng lo sợ, đừng hoảng hốt, và đừng quanh co, đừng lên án bất cứ ai cả, mà mình phải chỉnh đốn lại tự thân. Bởi vì trong giây phút này đây, nguồn năng lực của chúng ta đã mất, đã cạn kiệt do vì nguyên nhân gốc rễ của những vụng về đáng tiếc, nó giống như mũi tên đã lên trên cung rồi, chỉ có nước bắn ra và cuối cùng tách rời khỏi cộng đồng nơi mình đang sống. Nếu trong hoàn cảnh như thế mà không có cánh tay hết lòng nâng đỡ của người thương yêu, mà còn phải chịu thêm áp lực của những người chưa hiểu chưa cảm thông, thì có thể chúng ta sẽ lún sâu thêm vào vũng lầy lầm lỗi.

Phải nên chịu khó nhìn cho thấu suốt trở lại con người chúng ta thì sẽ thấy, hành động sai lầm của chúng ta hôm nay không chỉ của riêng bản thân, mà nó còn liên hệ sâu xa đến nhiều đối tượng đã và đang ảnh hưởng đến đời sống của những người chung quanh. Nên nhớ là chúng ta không thể nào là một cá thể tồn tại biệt lập, không thể nào không có liên can tới người khác. Phải biết, quan niệm tự do sai lầm và cách hành xử của chúng ta đều có một phần trách nhiệm trong việc an bình và hạnh phúc của những người chung quanh một cách trực tiếp hay gián tiếp. Chính vì thế mà người Việt Nam nói câu rất hay:

- Một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ.

Quả thật, nếu trong nhà quý vị có một trong những đứa con thù nghịch với những anh, chị, em trong nhà, thì trong gia đình thấy ra sao? Thật sự rất là buồn, rất chán nản, và đâu đây phản phất không khí rất ngột ngạt khó chịu. Hành động nào có tính cách thiếu hiểu biết đều có ảnh hưởng lớn với người chung quanh, vì tâm tư của chúng ta có thể làm ô nhiễm môi trường. Vì vậy chúng ta phải biết rằng, nếu là niềm vui hay hòa bình, trạng thái hạnh phúc đó nó thơm, vui vẻ, và niềm hân hoan của chúng ta cũng ảnh hưởng trực tiếp hay là gián tiếp đến những người chung quanh. Nhưng mà nếu do sự sai lầm trong cách hành xử của chúng ta cũng mang đến trực tiếp hay là gián tiếp, bầu không khí nặng nề khó chịu mà qua đó có khi chúng ta hoặc người kia háy, nguýt, nói trên đầu trên cổ người ta.

Ý thức được điều này, là người phật tử chúng ta nên thực tập lắng nghe những thành viên trong gia đình để chăm sóc đời sống tinh thần kỹ lưỡng hơn. Nếu ai cũng nghĩ như vậy thì gia đình này rất đẹp, rất hạnh phúc. Trong các Chùa các Tu Viện cũng vậy, nếu ai cũng biết lắng nghe Thầy dạy Đạo, để kịp thời cho chúng ta những phép thực tập, có khả năng chế ngự những cảm xúc khó chịu khi không thực hiện được cái mà chúng ta cho là tự do, thì ai cũng sống an bình ai cũng vui cả. Đây là môi truờng tốt không thể thiếu, tại vì môi trường đó nếu là ở trong gia đình, thì chồng hay là vợ có thể truyền đạt những hạnh phúc, những an bình cho nhau, thì cả hai cũng sẽ hạnh phúc và an bình. Trong các Chùa hay Tự Viện cũng vậy, là nơi trao truyền cho chúng ta đầy đủ vốn liếng đạo đức, có tình đạo bạn hơn, thầy trò hơn, an ninh hơn, và có nhiều cơ hội tìm hiểu và thương nhau nhiều hơn ... thì chắc chúng ta sẽ không bao giờ lạc vào nẻo đường tăm tối, và sẽ trở thành con người tốt.

Phương cách có thể thực hiện để hướng dẫn những ai lầm lỡ vì hiểu sai ý nghĩa của sự tự do, là chúng ta không nên đổ hết trách nhiệm lên vai của những ai kia vì hiểu sự tự do sai lầm mà làm như vậy. Vì nếu trong lúc người kia hiểu sai và hành xử sai, trong khi đó cũng rất cần có được sự nâng đỡ của người khác, nếu không thì người kia sẽ gục ngã và mất hết tương lai, và như vậy chúng ta cũng sẽ mất dần những người tiếp nối chúng ta đi về tương lai. Tại vì những người đó là tương lai của chúng ta. Quả thật nếu ở trong gia đình có những đứa con nó hiểu sai về sự tự do của nó, cho nên nó có quyền tự do cặp bồ, nó có quyền đi sớm về khuya một mình. Nhưng mà nếu không có sự nâng đỡ của cha mẹ, anh chị thì đứa con đó chắc chắn sẽ hư. Cho nên dầu muốn dầu không gia đình cha mẹ cũng phải nâng đỡ nó. Tại vì nó là con của chúng ta, nó sẽ mang hình ảnh của chúng ta về tương lai, cho nên chúng ta không thể hủy diệt nó mà phải nâng đỡ. Ở trong tổ chức nào cũng vậy. Những người đó là những người tiếp nối chúng ta, cho nên mặc dầu người kia đã phạm mắc sai lầm, nhưng cũng rất cần được cứu giúp, đó là con đường thoát cho những người anh em, cho chồng, cho vợ, cho con cái của chúng ta, và cho cả nhân loại nữa. Cho nên đó cũng không phải điểm chấm dứt mà chúng ta còn phải tiếp tục phải nâng đỡ. Chúng ta đừng để sự giận hờn và thất vọng quá mức khiến chúng ta trở thành kẻ thờ ơ vô trách nhiệm, để rồi ngoảnh mặt quay đi, hay thẳng tay trừng trị hết những người anh em, đạo bạn nhất thời non dại. Bởi vì chúng ta biết một điều ai cũng có lỗi lầm.

Chúng ta cũng đừng cho mình được cái quyền lên án buộc tội kẻ khác. Bởi vì rất có thể chúng ta vẫn còn có những vụng về, mắc phải những lầm lỡ, dù người đời chưa hay biết hoặc chưa phanh phui, thì chúng ta cũng không thể nào tự cho mình là trong sạch, để rồi tùy tiện dán nhãn hiệu xấu xa lên đầu kẻ vừa phạm lỗi. Hãy cho người kia một cơ hội để chuyển hóa, vì như vậy cũng chính là chúng ta đã tự cho mình một con đường thoát trong tương lai. Chúng ta nên nhớ ai cũng có lỗi cả, chính mình không thấy lỗi nhưng người khác họ thấy, mình có thể lên án người khác nhưng mình không dám lên án mình, vì vậy hãy cho người kia một con đường để chuyển hóa.

Vậy tha thứ là chất liệu quan trọng của bản chất thương yêu thường được học và thực tập. Chính vì thế mà khi muốn thiết lập bất cứ một chuỗi liên hệ tình cảm nào đi nữa, nếu chúng ta ngây ngô nghĩ rằng người kia chắc chưa từng lầm lỗi, hay sẽ không bao giờ gây ra lầm lỗi thì chúng ta sẽ khổ, và sẽ làm người thương của chúng ta khổ. Bởi vì lúc nào đời sống còn chìm trong vô minh, thì không thể tránh khỏi những hành vi không tự chủ. Dầu là bao nhiêu tuổi trong cuộc đời đi nữa, nhưng vẫn có những hành vi cũng không tự chủ, có những lời nói chúng ta cũng không tự chủ được như thường. Vấn đề là chúng ta có khả năng chấp nhận và tha thứ, rồi tìm cách giúp người kia vượt thoát tình trạng lầm lỡ hay không, chứ không nên mong muốn người kia toàn hảo thì chúng ta mới có thể yêu thương. Thật ra ai cũng muốn toàn hảo cả, nhưng mà có được bao nhiêu người có những hành động, có những lời nói toàn hảo trăm phần trăm đâu, bản thân chúng ta cũng vậy. Khi biết mình không toàn hảo trăm phần trăm, thì cũng không nên đòi hỏi người khác toàn hảo trăm phần trăm giống như mình nghĩ.

Tất nhiên là tùy vào mức độ phạm sai lầm của người kia, để rồi chúng ta thể hiện cách tha thứ nào hiệu quả nhất, tại vì điều đó cũng có tính chất quyết định cho sự chuyển hóa, hay sự khinh lờn của người kia. Quả thật, như nói cuộc sống trong gia đình, có nhiều đứa con nói ra điều gì thì nó cũng bảo:

- Dạ, con biết rồi. Nói cái gì ra thì nó nói đừng có đụng tới tui, tui biết hết mà ...

Đứa con nói là biết hết, nhưng đến khi đụng với thực tế thì không biết gì hết. Rồi còn có những người nói cái gì cũng chấp nhận hết, nhưng mà đến khi buông ra không rầy la nữa, thì đâu vẫn còn nguyên như cũ không thay đổi chút nào. Đó là những mẫu người khinh lờn không có ý phục thiện, nhưng mà họ chạy tội bằng cách là không thèm nói. Rầy thì chấp nhận rầy. Cho nên người đời thường nói:

- Chịu đấm ăn xôi. Chịu bị rầy bị la mà buông ra vẫn như cũ.

Đó là những mẫu người khinh lờn khó dạy. Nhưng cho dù cách nào đi chăng nữa, thậm chí cả sự lựa chọn không tha thứ, thì chúng ta cũng đừng quên tự hỏi mình một câu hỏi quan trọng:

- Chúng ta làm như vậy là vì người kia hay vì chính ta?

Coi chừng, chúng ta đang bị thúc đẩy bởi sự tự ái, hay tổn thương của bản ngã ích kỷ mà cứ ngỡ là vì muốn sửa đổi người kia. Nếu thật sự vì tương lai của người kia, thì chúng ta phải đủ sáng suốt và can đảm để thu gọn cảm xúc buồn giận trách móc của mình, tìm cách ứng xử với người kia như thế nào để họ sớm hồi phục. Thật ra, có những người cũng ngoan cố, có những loại người cũng cứng đầu. Nhưng mà ngoan cố cứng đầu thì tập cho ta kiên nhẫn thêm. Những đứa con của chúng ta trong nhà cũng vậy. Có nhiều đứa con cũng cứng đầu, bướng bỉnh nhưng không phải nó tệ, vì thỉnh thoảng nó cũng nghĩ đến cha mẹ. Khi mà tỉnh thức rồi, chính những đứa con này là dễ thương nhất. Cho nên,  dầu muốn dầu không gì, chúng ta cũng phải tốn nhiều thì giờ, tốn nhiều công sức đầu tư chỉ có vậy thôi. Phần còn lại, phải có cách ứng xử với người kia, chỉ cần kiểm tra lại tâm ý, lời nói và hành động của chúng ta có xuất phát từ tình thương hay không là chúng ta đủ yên tâm để làm những gì mà chúng ta cần làm. Nếu mà việc làm đó do từ tình thương đúng nghĩa, hoặc do vì một tương lai đúng nghĩa, chúng ta cứ yên tâm mà thực hiện không nghi ngờ gì cả. Như thế, cho dù người kia có đứng ra bày tỏ sự ăn năn hối cải một cách thành khẩn hay không, thì chúng ta cũng nên nhớ rằng đó chỉ là hình thức để chúng ta thấy rõ thái độ muốn sửa chữa những sai lầm, và cũng có thể xem đó là một biên bản ngầm ký kết cho sự hơp tác giúp đỡ nhau. Chúng ta đừng để kẹt vào những hình thức, mà không thấy được trái tim của người kia. Có thể nói là rất nhiều người sẵn sàng hoan hỷ, sẵn sàng vứt bỏ hết tất cả những lỗi lầm, nếu mà người phạm lỗi kia chịu khẩn thiết ăn năn hối lỗi.

Như quý vị đã thấy, dù là những đứa con ngỗ nghịch mình rầy nó bỏ đi, bây giờ trở về năn nỉ, xin sám hối với cha mẹ thì quý vị mừng, và rất mừng. Chúng ta đã từng chứng kiến có rất nhiều người sẵn sàng hoan hỷ tất cả, nếu kẻ phạm lỗi chịu quỳ xuống cầu khẩn thiết tha. Nhưng họ cũng sẵn sàng đóng chặt trái tim khi người kia không biết đem sự hối cải trong tâm ra trình diễn cho đẹp lòng họ. Thực ra trong cuộc đời những đứa con của mình, có những đứa nó cũng cứng đầu có những đứa con dễ dạy, thì làm sao mình bắt buộc những người không phải là con cháu nghe mình.

Sống mà chỉ biết dựa vào những nguyên tắc cứng nhắc thì không thể nào điều phục được người khác. Cho nên làm việc phải biết linh động, vì nguyên tắc vốn cố định, còn bản tính con người thì muôn hình vạn trạng và liên tục đổi thay. Phải có một nhận thức thấu đáo, và nội lực vững vàng thì chúng ta mới làm được cái quyết định tốt đẹp đứng đắn. Đừng để nguyên tắc cứng ngắc đó nó làm mất đi tính linh động của chúng ta, rồi cuối cùng không ai có thể làm việc với mình. Đừng e ngại người ngoài hiểu lầm chê trách, cũng không lo sợ mọi người bất mãn. Làm việc và quyết định theo tuệ giác có được trong khi tu, không làm trái ngược với đạo lý từ bi mà Đức Phật đã sống và giảng dạy cho môn đồ là được.

Cách sống và hành đạo của Đức Phật không phải vì đạo lý hay nguyên tắc, mà vì tình thương vô điều kiện của một người đã vượt thoát ra ngoài sự khống chế, và trói buộc của phiền não. Theo phương pháp của Đức Phật, chúng ta làm việc sẽ thành công. Chỉ cần một nhận thức đúng đắn về nguyên nhân sâu xa của kẻ gây ra lầm lỗi, để chúng ta có một trái tim đủ lớn, và sẵn sàng chứa đựng thì việc tha thứ sẽ không còn là sự thực tập khó khăn nữa. Phải có một trái tim lớn, bởi vì chúng ta vẫn biết, có thể những người kia họ ngoan cố, họ dấu, họ lao lách, tránh bên này né bên kia, nhưng đó không phải điểm kết thúc. Cho nên chúng ta phải có một trái tim lớn để coi sự lao lách của người kia đến cỡ nào, tránh né kiểu nào rồi cuối cùng chúng ta cũng điều phục được. Quý vị thấy con rắn nó chạy loăng quăng vậy đó, mà đập trúng đầu nó thì nó chết ngay. Dầu cho lao lách cỡ nào đi nữa, nhưng mà cũng là một con người, đến lúc nào đó cũng phải có sự hiểu biết:

- Cớ sao mình lao lách mình hoài thì khó coi quá.

Thôi thì yên cho rồi, cho nên chúng ta phải thực tập. Có một trái tim sẵn sàng chứa đựng và tha thứ thì không có gì là khó khăn cả. Nhờ vào lòng vị tha của chúng ta mà kẻ kia tỉnh ngộ và thay đổi cuộc đời. Nếu không thể hoặc khó tha thứ người kia, có lẽ chúng ta nên đặt cho mình câu hỏi:

- Tại sao ta khó có thể tha thứ cho người kia?

Khi đã đặt câu hỏi và xét lại nơi mình, nếu biết chúng ta chưa có đủ tâm lượng rộng lớn, thì ở đó chúng ta có thể có câu trả lời:

- Chúng ta thường chỉ nghĩ một chiều là do mức vi phạm của người kia quá lớn.

Nhưng tại sao cũng trường hợp như vậy mà có người lại hành xử khác với chúng ta? Có khi chúng ta chịu nhiều áp lực từ những khó khăn trong cuộc sống, hoặc đang bế tắc khổ đau vì những phiền não trong lòng, nên chúng ta không còn đủ năng lượng để ngồi xuống lắng nghe, hay không còn đủ thiện chí để tìm hiểu về lỗi lầm của người kia, cho nên chúng ta đã có những phán xét rất vội vàng. Trường hợp này do ta sa sút về nội lực, và hiểu biết.

Có khi người kia đã cố gắng hết sức nhưng vì bản tính ưa thích tự do. Chính bản thân của thầy Đồng Trung cũng biết có những người hay vô cùng hay, việc mới vừa bị rầy rõ ràng, và vừa xá thầy đi ra, nhưng đụng chuyện thì lập lại y như cũ. Nhưng mà bây giờ nếu tiếp tục kêu rầy nữa thì kỳ quá, nên phải để bữa khác. Có những người như vậy, nhưng từ từ tập cũng quen, bỏ cũng hết. Chính vì ưa thích hành xử ngoài sự hướng dẫn cho nên quên đi sự khiển trách, và buông ra là làm y như cũ. Có thể người kia chưa đủ cứng rắn để chấm dứt những sai lầm, cho nên để cho điều đáng tiếc phải xảy ra, trong khi đó chúng ta lại tưởng là người kia đã không chịu lắng nghe, và ngoan cố. Hoặc do người kia họ vụng về nhất thời mà buông ra những hành vi thất lễ, nhưng chúng ta lại cho rằng người kia đang rất khinh thường, và có ý chà đạp nhân phẩm của chúng ta. Trường hợp này ta bị vướng vào trí tưởng tượng sai lầm.  

Có khi người kia vì u mê dại dột hay vì yếu đuối nên không thoát khỏi vũng lầy đam mê, để cho lỗi lầm cứ lặp lại nhiều lần như một điệp khúc. Hoặc chúng ta chưa bao giờ chứng kiến một người có thể gây ra lầm lỗi tày trời như vậy. Hoặc chưa có thói quen tha thứ cho kẻ có quá nhiều ân tình với chúng ta mà lại đang tâm phản bội. Nếu chưa làm được những việc để nâng đỡ người sai lầm kia, thì phải biết khả năng chứa đựng trái tim của chúng ta còn khá nhỏ, chưa có cơ hội mở rộng ra.

Có khi người kia vi phạm những lỗi lầm không đáng kể, nhưng vì chúng ta đòi hỏi mức hoàn hảo cao quá, mà không hề quan tâm đến hoàn cảnh hay trình độ nhận thức, cho nên lúc nào cũng canh chừng lỗi lầm người khác để kết tội. Hoặc do chúng ta không hề quan tâm đến hoàn cảnh hay trình độ nhận thức của người khác, chỉ biết nhồi sọ và áp đặt theo cách thức cứng nhắc của riêngÕmình. Trường hợp này chúng ta bị kẹt vào sự cố chấp và định kiến, đó là một loại bản năng tự vệ rất cổ hủ chúng ta cũng nên loại bỏ.

Có khi sự cố xảy ra, chúng ta liền bực tức và vội vàng tuyên bố đoạn tuyệt, sau khi điềm tĩnh nghĩ lại thấy mình cũng hơi quá đáng, nhưng kẻ phạm lỗi kia phải biểu lộ sự thành khẩn ăn năn thì ta mới chịu bỏ qua. Trường hợp này thì chúng ta là kẻ yếu đuối, hành xử theo cảm tính, tình cảm của mình.

Có khi người kia phạm những điều rất quan trọng, hay làm ảnh hưởng đến danh tiếng và uy tín, chúng ta đã muốn tha thứ rồi nhưng lại sợ người khác cười chê thiếu kỷ cương, nề nếp hay dung túng cho kẻ kia làm điều xấu. Hoặc chúng ta e ngại nếu tha thứ quá dễ dàng thì người kia sẽ ỷ lại, chẳng coi chúng ta chẳng ra gì. Trường hợp này chúng ta kẹt vào danh dự, thực chất cũng là một loại nghiện cảm xúc, một loại tôn thờ chủ nghĩa cá nhân kín đáo.  

Tất cả những điều mà chúng tôi vừa nói với quý vị, chúng ta nên nhìn hai mặt. Một là theo quan niệm của những người cho là tự do, tạo ra sai lầm, từ cái sai lầm này đến cái sai lầm khác, nó tạo thành một sự quậy rối, mà cuối cùng chúng ta không biết đâu là đầu, đâu là gốc. Nhưng mà đối với chúng ta dầu muốn hay không chúng ta cũng là người phải nâng đỡ những người đó. Những người đó có thể là chồng, có thể là vợ, có thể là con cái, có thể là anh em bà con, có thể là học trò, có thể là đạo bạn ...

Tất cả những trường hợp không thể tha thứ vừa nêu đều có chung  một nguyên do chính là sự vướng kẹt vào bản ngã. Vì quá nâng niu bản ngã, cho nên chúng ta chỉ nghĩ đến những điều có thể đem lại lợi ích thiết thực cho chính chúng ta thôi. Đó chính là căn bệnh vị kỷ truyền kiếp, hành tung của nó hết sức tinh vi và phức tạp, nếu thiếu quan sát tinh tế thì chúng ta rất dễ bị nó đánh lừa là chúng ta là người không có tuệ giác.

Nên nhớ là càng không tha thứ thì càng không thể thực hành hạnh vị tha. Trong khi tình thương phải bắt nguồn từ trái tim biết buông bỏ bớt những cái riêng mình để chia sẻ đến người khác, vì người khác cũng chính là một phần đời sống của chúng ta. Quả thật, ai dám bảo chồng mình không có kỳ cục. Ai dám bảo vợ mình không có kỳ cục? Nhưng dầu sao đi nữa, thì đó cũng là một phần sống của chính mình. Bây giờ nếu ông chồng đó kỳ cục, rồi mình đuổi ông ra khỏi nhà, rồi ai ở với mình, hay là mình thấy vợ mình nó kỳ cục, mình đuổi bà vợ ra khỏi nhà, thì mình mất đi cái phần sống của mình! Dầu sao đi nữa đó cũng là một phần sống của mình, cho nên chúng ta thấy trong cuộc đời này, chúng ta không thể nào độc lập để mà sống, mà trong cuộc sống phải nương tựa vào nhau. Nếu trong gia đình thì chồng nương vợ, vợ nương chồng, cha mẹ nương con cái, con cái nương tựa cha mẹ. Ở trong tổ chức cũng vậy, thầy trò đạo bạn nương tựa nhau mà sống mà tu, không ai có thể độc lập mà có thể sống được. Vì vậy phải thấy người kia là một phần sống của đời mình. Không có người khác thì không có tình thương, chúng ta thể có đời sống tốt đẹp khi đời sống có tình thương.

Thôi thì chúng ta cứ tha lầm hơn chấp lầm. Tha lầm thì nó bớt hay là ít, hay là không có sự hối hận, mức độ hối tiếc sẽ thấp hơn nhiều hoặc không có so với chấp lỡ. Nếu mà chấp lầm thì đôi khi nó tạo sự hối hận khôn nguôi, thêm đau khổ vô cùng. Bởi vì khi nhận ra chính thái độ cố chấp đã đẩy người kia rớt xuống vực thẳm khổ đau, thì chúng ta sẽ gánh chịu mặc cảm ăn năn suốt đời. Còn khi phát hiện những quyết định của chúng ta tha thứ đã không mang lại hiệu quả nào, thì vẫn còn nhiều cơ hội để cứu được, vì trái tim chúng ta đang trong chiều hướng nở ra và mạnh mẽ chứ không phải co rút lại. Cho nên nếu có phải tha được một việc là chúng ta sẽ cảm thấy thoải mái một việc.

Điều đáng sợ nhất là trong quá trình thương yêu, chúng ta đã để cho trái tim mình trở nên bé nhỏ và không còn linh động. Chúng ta không phải là bậc Thánh để sẵn sàng tha thứ hết mọi lầm lỡ của con người, nhưng nếu trái tim còn sức chứa đựng thì đừng suy tính gì nữa, hãy tha thứ cho nhau đi. Sự tha thứ luôn luôn là linh dược mầu nhiệm có thể trị liệu mọi nỗi khổ niềm đau cho người được tha thứ và cho cả người tha thứ. Bởi vì chúng ta tha thứ người khác, chính bản thân cũng cảm thấy yên lòng. Yên lòng là bởi vì nếu mà mai kia mốt nọ ai chết trước ai, cũng không ai nợ ai hết, cho nên tha lầm còn hơn chấp lầm.

Tất cả những gì mà chúng ta cho là cuộc sống tự do có hiểu biết, và cách hành xử của chúng ta, luôn luôn lúc nào cũng phản ánh qua lăng kính của cá nhân để tạo thành quan điểm sống của chính cá nhân đó. Và khi đã hình thành một quan điểm sống của riêng mình, chúng ta sẽ không chấp nhận sự buông thả phóng túng bản thân đi ngược lại quan điểm sống của mình, điều chắc chắn là như vậy. Cho nên cái hay nhất là làm sao chúng ta lắng nghe, và hướng dẫn cuộc đời mình đi vào trong một khuôn mẫu. Khi chấp nhận được như vậy, thì chúng ta thấy tự do vô cùng, tự do giống như chúng ta tuân theo luật đi đường, tới đoạn đường nào cho chạy bao nhiêu miles, chúng ta cứ chạy bấy nhiêu miles, cho dù cảnh sát có chạy sau, có chạy bên cũng không sợ. Còn như thích tự do, cứ chạy bừa chạy càng, khi gặp cảnh sát thì nó tóm lại liền, nó đâu có tha mình đâu. Đặt mình trong khuôn khổ lúc nào cũng là tốt. Chính vì thế mà chúng ta có thể đã hiểu được vì sao các bậc cha mẹ, anh chị hay thầy cô giáo lại không hoàn toàn đồng ý với chúng ta về những giới hạn của sự tự do. Và cũng qua đó chúng ta có thể hiểu được vì sao mà cho đến nay giữa phương Tây và phương Đông, giữa nước này và nước khác ... vẫn luôn có những tranh cãi khác biệt nhau về khái niệm tự do. Riêng về người Hoa Kỳ họ đã đặt tất cả mọi tự do lên bàn từ lâu rồi:

- Tự do có thể làm bất cứ những cái gì luật pháp cho phép.

Nói tóm lại, những hiểu biết như thế rất cần thiết để chúng ta thấy được tầm quan trọng của việc chấp nhận, khép mình vào một khuôn thước nhất định. Bởi vì đó là phương cách hay nhất, có hiệu quả nhất để đảm bảo cho chúng ta có được một tương lai tươi sáng và hạnh phúc.  

Với những nền tảng tri thức, và kinh nghiệm còn non nớt ở ngưỡng cửa vào đời, hay là lớn tuổi bao nhiêu trong cuộc sống cũng  vẫn có những sự sai lầm, khi mà chúng ta chưa có được một cái nhìn toàn diện về mọi khía cạnh của vấn đề. Vì thế, cho dù rất mong muốn được tự do trong cuộc sống, chúng ta vẫn phải nhớ nhận thức đầy đủ về những giới hạn của sự tự do, phải hiểu biết về những quy luật của tự do, và nhờ đó mà chúng ta có thể vui vẻ, tự nguyện khép mình vào một khuôn thước hợp lý để tự hoàn thiện bản thân mình. Đây chính là một cơ hội tốt để chúng ta thể hiện sự tự do chọn lựa của chính mình. Chúng ta có thể tự do chọn cho mình một quan điểm sống đúng đắn, luôn hướng đến sự hoàn thiện bản thân, và biết tôn trọng những lời khuyên dạy của những người làm cha làm mẹ, những người bậc anh, các bậc trưởng thượng của mình.

Khi hiểu và thực hiện được những điều này, chính chúng ta đã tự nguyện khép mình vào một khuôn thước hợp lý. Giống như một con ngựa biết tuân theo sự điều khiển của dây cương, sẽ không bao giờ đi sai đường, tương lai của quý vị sẽ không thể đi vào con đường tăm tối nếu biết chọn cho mình một khuôn thước hợp lý như thế.

--o0o--

Xem Trang Kế Tiếp

Trở Lại Mục Lục