TU SĨ TRONG PHÒNG THÍ NGHIỆM
His Holliness The Dalai Lama
Tuệ Uyển Việt dịch
---o0o---
Đấy là thời gian, khi mà những cảm xúc tiêu cực
như giận dữ, sợ hãi và thù ghét được dịp lớn mạnh như nhứng
vấn đề tàn phá xuyên qua thế giới của chúng ta.
Trong khi tin tức hằng ngày đã truyền đi những
nhắc nhở về mãnh lực tàn phá dữ dội của những cảm xúc như
vậy, câu hỏi mà chúng ta phải nêu lên cho vấn đề này là:
Chúng ta có thể làm gì, từ mỗi cá nhân, để vượt khỏi những
vấn nạn này.
Dĩ nhiên những cảm xúc phiền toái như vậy luôn
luôn là một phần của đời sống nhân loại. Một số người có xu
hướng không tin tưởng bất cứ điều gì sẽ "bào chữa" sự thôi
thúc thù ghét của chúng ta hay sự áp bức kẽ khác, có thể nói
rằng đấy chỉ đơn giản là cái giá của nhân loại. Nhưng quan
điểm này có thể tạo nên tính lãnh đạm thờ ơ trên bề mặt của
những cảm xúc tiêu cực, và hướng chúng ta đến kết luận rằng
những cảm xúc tàn hoại ấy là ngoài tầm kiểm soát của chúng
ta.
Phật Học - Thực Tại - Khoa Học
Chúng tôi tin tưởng rằng có những con đường
thiết thực cho chúng ta cũng như những cá nhân để hạn chế
những động cơ thôi thúc nguy hiểm của chúng ta. Những thúc
đẩy mà tập đoàn có thể hướng đến chiến tranh hay sự bạo động
tập thể. Như một minh chứng chúng tôi không chỉ có sự thực
tập tâm linh của mình và sự thấu hiểu về sự tồn tại của loài
người căn bản trên lời.
Phật dạy, mà ngày
nay, đấy còn là sự hoạt động của những ngành khoa học. Trong
15 năm vừa qua chúng tôi đã tham dự những cuộc đối thoại với
những nhà khoa học phương Tây. Chúng tôi đã trao đổi những
quan điểm trên những chủ đề của các lĩnh vực từ khoa học
lượng tử và vũ trụ học đến từ bi thương yêu và những cảm xúc
tiêu cực. Chúng tôi thấy rằng trong khi khoa học khám phá và
cống hiến một sự hiểu biết sâu hơn về lĩnh vực vũ trụ chẳng
hạn, thì dường như rằng Phật học diễn giải có thể thỉnh
thoảng trao cho những nhà khoa học phương Tây một phương
pháp mới để họ quán sát trên chính những lĩnh vực của họ đặc
biệt trên sự nhận thức về sinh vật học và khoa học về não
bộ.
Dường như hơi lạ là một lĩnh đạo tôn giáo lại
quá liên hệ với khoa học, nhưng những lời Phật dạy đã nhấn
mạnh tầm quan trọng của sự hiểu biết thực tại, và vì vậy
điều mà chúng ta nên để tâm đến là, các nhà khoa học đã học
được gì về thế giới chúng ta qua thể nghiệm và đo lường.
Tu Sĩ - Bác Sĩ - Phòng Thí Nghiệm
Cũng tương tự như thế, Phật giáo đã có lịch sử
hơn 2.500 năm tìm hiểu khám phá sự hoạt động của tâm ý. Qua
hàng thiên niên kỷ nhiều hành giả đã phát kiến ra điều mà
chúng ta có thể gọi là "những kinh nghiệm" trong điều để làm
thế nào vượt thắng những xu hướng của chúng ta trước những
cảm xúc tiêu cực.
Chúng tôi đã khuyến khích các nhà khoa học thể
nghiệm những hành giả tâm linh cấp cao Tây tạng, để thấy
những lợi ích gì mà những thực hành tâm linh có thể cống
hiến cho những người khác, ngoài phạm vi tôn giáo. Mục tiêu
ở đây là để phát triển sự hiểu biết của chúng ta về thế giới
của "tâm", của ý thức, và của những cảm xúc của chúng ta.
Vì lý do này, chúng tôi đã viếng thăm phòng thí
nghiệm thần kinh học của bác sĩ Richard Davidson tại viện
đại học Wisconsin. Xử dụng những dụng cụ phản ảnh những gì
xãy ra trong não bộ trãi qua thời gian thiền định, bác sĩ
Davidson đã có thể học hỏi những ảnh hưởng của sự thực hành
Phật giáo để phát triển từ bi thương yêu, tính trầm tỉnh
thanh thản hay chính niệm.
Qua bao thế kỷ Phật
tử tin tưởng rằng theo đuổi những thực hành như thế dường
như làm con người chúng ta trầm tĩnh hơn, hạnh phúc hơn và
yêu thương hơn. Đồng thời người ta ngày càng bớt đi những xu
hướng thiên về những cảm xúc tiêu cực tàn phá.
Theo bác sĩ Davidson, khoa học hiện tại nhấn
mạnh điều tin tưởng này, bác sĩ Davidson nói với chúng tôi
rằng sự nảy sinh của những cảm xúc tích cực có thể thông qua
điều này: thiền định chính niệm làm củng cố hệ thống thần
kinh, nó làm trầm tĩnh thanh thản một phần của não bộ nơi
hoạt động như yếu huyệt của sợ hãi và giận dữ. Điều này tăng
trưởng khẵ năng để chúng ta có một phương pháp tạo nên một
vùng đệm giữa sự thúc đẩy bạo động của não bộ và những hành
động của chúng ta.
Những cuộc thử nghiệm đã phát kiến ra chỉ rằng
một số hành giả có thể đạt đến trạng thái tĩnh lặng nội tại
ngay cả khi đối diện với những tình trạng quấy rầy tột độ.
Bác sĩ Paul Ekman của trường đại học California tại San
Francisco đã nói với chúng tôi rằng tiếng động chói tai (như
tiếng súng nổ) đã thất bại trong việc làm giật mình một tu
sĩ Phật giáo khi đang thể nghiệm. Bác sĩ Ekman nói, ông ta
chưa bao giờ thấy một ai có thể trầm tĩnh trong sự hiện diện
của một sự quấy rầy như vậy.
Một tu sĩ khác, một vị viện chủ một trong những
tu viện của chúng tôi ở Ấn độ, đã được thử nghiệm bởi bác sĩ
Davidson bằng máy ghi điện não để đo lường những làn sóng
của não bộ. Theo bác sĩ Davidson, vị viện chủ đã có khối
lượng cao nhất của hoạt động trong những trung tâm não bộ
liên hệ với những cảm xúc tích cực mà chưa bao giờ được đo
lường bởi sự thí nghiệm của bác sĩ này.
Thiên Tập - Lợi Ích - Cuộc Sống Bình Thường
Tất nhiên, những lợi lạc của những thực tập này
không chỉ cho những tu sĩ, những người đã dành hàng tháng
thời gian trong những khoá tu thiền định. Bác sĩ Davidson
nói về sự nghiên cứu của ông ta với những người hoạt động
trong những việc căng thẳng cao độ. Những người đấy không là
Phật tử, được dạy thiền tập chánh niệm, trạng thái tỉnh giảc
trong điều mà tâm không bị vướng bận với những tư tưởng hay
cảm giác nhưng để chúng đến và đi, giống như xem một dòng
sông chảy qua. Sau 8 tuần, bác sĩ Davidson nhận thấy rằng
trong những người này, những phần trong bộ não của họ đã
giúp hình thành những cảm xúc tích cực trở nên hoạt động một
cách tiến triển.
Sự quan hệ mật thiết của tất cả những điều này
thì rõ ràng: thế giới ngày nay cần những công dân và những
lãnh tụ, những người cần hành động trong sự kiên định bảo
đảm và dấn thân đối thoại với "kẽ thù", không kể là bất cứ
loại gây hấn hay sự công kích nào mà họ có thể chịu đựng hay
kéo dài.
Thật giá trị để mở ngoặc rằng đây là những
phương pháp không chỉ rất hữu ích, mà lại không mắc mõ.
Chúng ta không cần phải dùng thuốc uống hay thuốc tiêm.
Chúng ta không phải trở thành Phật tử, hay phải tiếp nhận
bất cứ một tín ngưỡng tôn giáo đặc biệt nào. Mỗi người có
khã năng để hướng đến một đời sống yên bình và đầy đủ ý
nghĩa. Chúng ta phải khám phá càng sâu xa như có thể để làm
thế nào có thể đem đến thanh bình tịnh lạc trong đời sống.
Chúng tôi cố gắng để đặt những phương pháp này
ảnh hưởng trong cuộc sống chính chúng tôi. Khi nghe một tin
tức xấu, đặc biệt thường là những câu chuyện về thảm kịch từ
những người dân Tây tạng , một cách tự nhiên phản ứng của
chính chúng tôi là buồn bã. Tuy vậy, bằng sự thay thế trạng
thái hay thái độ, chúng tôi tìm thấy và có thể bao phủ băng
một lý trí tốt lành. Và những cảm giác của giận dữ lạc lõng,
điều đơn giản đầu độc "tâm" và làm chua xót trái tim, ích kỷ
vươn lên, chúng cũng liền cuốn đi luôn theo với những tin
tức xấu.
Mặt Trận Nội Tâm
Nhưng sự phản ánh chỉ rằng trong đời sống của
chúng ta rất nhiều những khổ đau của chúng ta không chỉ bởi
những nguyên nhân ngoại tại mà còn bởi những sự kiện nội tại
như sự phát triển của những cảm xúc tiêu cực quấy nhiễu.
Loại thuốc giải tốt nhất cho sự đổ vở ấy là làm vượt trội
khã năng của chúng ta để có thể kiểm soát và điều khiển
những cảm xúc ấy.
Có phải rằng loài người là để tồn tại, hạnh
phúc, và sự quân bình nội tại là cốt yếu. Nếu khác đi đời
sống của con cháu chúng ta và cháu con của chúng thì quả là
trở nên kém hạnh phúc hơn, hay không hạnh phúc, tuyệt vọng
và ngắn ngũi. Sự phát triển của vật chất chắc chắn đóng góp
cho hạnh phúc, trong vài chừng mực nào đấy, và một cách sống
thoãi mái. Nhưng điều ấy không đủ. Để đạt trình độ cao hơn
của hạnh phúc chúng ta không thể hờ hửng với sự phát triển
nội tại.
Thảm kịch 9/11 minh chứng rằng kỷ thuật hiện đại
và sự thông minh của nhân loại hướng dẫn bởi thù hận có thể
đưa đến những sự tàn phá to tát. Những hành động khủng khiếp
như vậy là triệu chứng của một trạng thái tinh thần ưu phiền
khổ não. Để đáp ứng một cách thông minh và hiệu quả, chúng
ta cần được hướng dẫn bởi một trạng thái tâm linh khoẻ mạnh
hơn, không phải chỉ tránh châm ngòi cho những đóm lửa của
thù hận, mà đáp ứng một cách thiện nghệ tinh xảo. Chúng ta
nên nhớ rõ rằng cuộc chiến chống lại thù hận và khủng bố
cũng có thể được tiến hành trên điều này, mặt trận nội tâm.
The Monk in the Lab
His Holliness The Dalai Lama
A New York Times Editorial
Tuệ Uyển Việt dịch
07-01-2008 04:23:12
