-
ĐỂ
CHO TƯƠNG LAI CÒN CÓ MẶT
-
CHÚ GIẢI VỀ NĂM GIỚI
-
---o0o---
-
-
Dựng lại căn
nhà
-
Maxine Hong Kingston
- Để
viết lại Năm Giới, chúng ta phải trăn trở với chúng và gìn giữ chúng;
ta xây dựng trong ta tính người, và giữ gìn cho nhân tính ấy sống
trong ta. Sau khi Bụt cống hiến cho cuộc đời Năm Giới, đã có rất
nhiều bản sao, dịch, cố tìm ngôn ngữ có thể soi sáng lòng người
trong các bối cảnh không gian và thời gian thay đổi. Thầy Thích Nhất
Hạnh có viết một bản Giới rất đặc sắc, sẽ mang lại cho chúng ta và
cho thế giới cuối thế kỷ 20 đầy cam go này những luồng sinh khí mới.
Tư duy của Thầy Nhất Hạnh đã được thử lửa - chiến tranh trong và
ngoài Việt Nam, sự tàn phá và tái thiết của các thôn làng, các hoàn
cảnh sống ở phương Đông và phương Tây. Và đây là Năm Giới của đạo
Bụt, đã vươn lên qua bao nhiêu thử thách cực kỳ khắt khe.
- Chúng
ta, những người từng học hỏi trực tiếp hay gián tiếp qua sách vở với
Thầy Nhất Hạnh, nên tự xem mình cũng là tác giả của tập sách này.
Thầy của chúng ta đã học khi chúng ta trăn trở tìm cách sống theo
Năm Giới. Một số trong chúng ta đã cân nhắc cách dùng từ trong Giới
Bản hệt như những luật sư (nhất là việc bàn cãi về Giới thứ Ba, từng
được viết là ‘Không quan hệ tình dục nếu không cưới nhau.’); một số
khác lại chống đối ngay chính ý niệm phải theo luật lệ. Qua sự hiểu
biết đầy chánh niệm về những lối sống hiện đại, phức tạp của người
Mỹ, qua sự giao tiếp - ‘tương tức’ - với chúng ta, Thầy đã viết đi
viết lại Năm Giới cho đến khi chúng có được hình thức chặt chẽ như
hiện tại. (Trong phần bàn thảo về Giới thứ Ba, Thầy đã giúp chúng ta
phân biệt giữa ‘hôn nhân’ và ‘cam kết’, điều sau có tính bền vững
hơn.) Mỗi Giới có hai phần: ‘Con nguyện (làm) ...’ và ‘Con nguyện
không (làm) ...’ Đi xa hơn những điều mình sẽ không làm, chúng ta
khẳng định những hành động tích cực. Các hành giả và tác giả của
Giới Bản này - cựu binh chiến tranh và cựu binh hoà bình, nam và nữ,
công dân của nhiều quốc gia, người có khuynh hướng luyến ái dị tính
hay đồng tính - qua ngôn ngữ và hành động của mình, đều đang góp
phần tạo dựng một cộng đồng thế giới đầy nhân ái.
- Thầy
gọi Năm Giới là Năm Giới Mầu Nhiệm. Mầu nhiệm vì Năm Giới này đã
sống suốt hơn 2500 qua, qua những cuộc hủy diệt và tàn phá. Mầu
nhiệm vì Năm Giới này là một bản đồ hữu ích, khả thi và một phương
án có giá trị cho cuộc sống chúng ta trong thế giới thực. Năm Giới
dạy ta tác động lên thế giới ấy với những thể cách hợp tình, hợp lý
và đúng đắn - hoàn toàn không phải là một phép lạ không tưởng. Mầu
nhiệm vì Năm Giới có khả năng bảo vệ chúng ta, chỉ cho chúng ta cách
sống một đời sống an lạc, một đời sống thú vị, đầy tính khám phá,
khoáng đạt và sâu sắc, cũng như chỉ cho chúng ta cách chung sống với
mọi người, với cỏ cây, cầm thú, toàn thể Địa Cầu và vũ trụ. Mầu
nhiệm vì một khi hành trì Giới chúng ta chắc chắn trở nên nhân hậu
hơn, biểu hiện được nhiều từ bi hơn.
- Trong
trận bão lửa dọc suốt các ngọn đồi từ Oakland đến Berkeley năm 1991,
tôi đứng giữa lòng đường mình ở, những ngôi nhà hai bên đường đều
bốc cháy. Tôi đã bị tước đi cửa nhà, chòm xóm, quyển sách viết dở
dang, và cha tôi, đã ra đi trước đó ba tuần. Bỗng nhiên, tôi thấy
tất cả những gì mình sống và nghĩ xưa nay chẳng qua chỉ là một sự
rỗng không, chất chứa bằng những tư tưởng, tinh thần, và lịch sử.
Đứng giữa đám tàn tích còn đang cháy dở, tôi mừng rằng mình có biết
đến Giới. Mặc dù tôi giữ các nguyên tắc ấy chưa được hoàn hảo, nhưng
với nội ước muốn giữ Giới thôi, tôi cũng đã tạo được những điều phúc
thiện vô hình không thể nào hủy hoại. Có một thực tại bao trùm, thẩm
thấu qua ngôn ngữ và sự vật, tồn tại cả ngay khi vắng bóng những thứ
này. Năm Giới mầu nhiệm đề ra những phương hướng rõ ràng, giản dị để
tìm về đời sống đó. Trong đổ nát điêu tàn, tôi có những sơ đồ để làm
lại căn nhà.
